Ocak 2016-Aralık 2016 tarihleri arasında İnönü Üniversite Hastanesi Endokrinoloji Bilim Dalı’na başvuran 209 kişi ile görüşüldü. Hasta ve kontrol grubu bir psikiyatri uzmanı tarafından DSM-5 için Yapılandırılmış Klinik Görüşme (SCID-5-CV) ile değerlendirilerek herhangi bir psikiyatrik hastalığı olanlar çalışma dışı bırakılmıştır. Çalışmaya dâhil edilme kriteri çalışmaya katılmayı kabul ediyor olmak, 18 yaş üstü ve okur-yazar olmak, benlik saygısı, yaşam doyumu ve beden algısını etkileyebilecek herhangi bir hastalığa sahip olmamak olarak belirlenmiştir. Verilen ölçekleri anlamaya engel ya da kişinin benlik saygısı ve beden algısını etkileyecek şekilde yaşam kalitesini bozan bir tıbbi ve fiziksel hastalığı olanlar çalışma dışı bırakılmıştır.
15 kişi VKİ’i 40’ın altında hesaplandığı için, 10 kişi çalışmaya katılmayı kabul etmediği için, 2 kişi 18 yaş altı olduğu için, 5 kişi okuryazar olmadığı için ve 40 kişi de yaşam doyumunu ve/veya benlik saygısını etkileyebilecek psikiyatrik ve/veya fiziksel hastalığa sahip olduğu için çalışma dışı bırakıldı. VKİ en az 40 olan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 136 morbid obezite hastası ve kontrol grubu olarak VKİ’i 30’un altında olan 69 sağlıklı kişi çalışmaya dâhil edildi. Katılımcılar çalışma hakkında bilgilendirilerek yazılı onamları alındı. Çalışmamız Üniversite Etik Kurulunca değerlendirilerek onaylanmış ve Helsinki Bildirgesi’ne uygun olarak dizayn edilmiştir.
Power analizinde α=0.005, 1-β(güç)=0.80 alındığında morbid obezite hastalarında ölçek puanlarındaki 0.5 birim değişim için istenen güveni ve gücü karşılamak için gereken örnek büyüklüğü her bir gruptan en az 32’şer denek alınması gerektiği hesaplanmıştır.
Veri Toplama Araçları
Araştırmacılar tarafından hazırlanmış olan bir görüşme formuyla katılımcıların yaş, medeni durum, eğitim ve meslek gibi sosyodemografik özellikleri kaydedilmiştir.
Beden Algısı Ölçeği (BAÖ): Türkiyede geçerlilik ve güvenilirliği yapılan ölçek 40 madde içermektedir. Her bir madde için 1’den 5’e kadar değişen puanlar alan ve “Hiç beğenmiyorum”, “Beğenmiyorum”, “Kararsızım”, “Beğeniyorum” ve “Çok beğeniyorum” şeklinde yanıt seçeneği bulunan ölçeğin toplam puanı 40 ile 200 arasında değişmektedir. Ölçeğin kesme puanı 135 olup, 135 altında puana sahip olanlar beden algısı düşük grup olarak tanımlanmıştır. Alınan puanın yüksekliği doyum düzeyinin yüksekliğini göstermektedir 16.
Coopersmith Benlik Saygısı Ölçeği (BSÖ): Coopersmith Benlik Saygısı Ölçeği “benim gibi” ve “benim gibi değil” şeklinde yanıt seçenekleri bulunan 25 cümleden oluşmaktadır. Toplam puan 0-100 arasında değişmektedir ve alınan puan arttıkça benlik saygısı artmaktadır. Ölçeğin ülkemizde güvenilirlik ve geçerlik çalışması yapılmıştır 17. Ölçeğin bu çalışma için kesme puanı 65 olup, bu puanın altında değere sahip olanların BS düşük olarak değerlendirilmiştir.
Yaşam Doyumu Ölçeği: Yaşam doyumu ölçeği 5 aynı yönde ifadeden oluşmuştur. Ölçeğin Türkçeye uyarlanmış formunun yüksek güvenirliğe ve yapı geçerliğine sahip olduğu bildirilmiştir. Her maddenin puanı 1–7 arasında değişir. Toplam puan 5–35 arasındadır. Toplam puan azaldıkça yaşam doyumu azalır. Ölçekten alınan 7 puan ve altının düşük, 13 puan ve üstünün yüksek yaşam doyumu, 8-12 arasında kalan puanların ve orta düzeyde bir yaşam doyumu gösterdiği bildirilmektedir 18.
İstatistiksel Analiz:
Çalışmada elde edilen bulgular değerlendirilirken, istatistiksel analizler için "SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 17.0" paket programı kullanıldı. Denek sayısı 50’nin üzerinde olduğundan dolayı değişkenlerin normal dağılıma uygunluğu Kolmogorov-Smirnov testi kullanılarak incelendi. Sayısal değişkenleri iki grup arasında karşılaştırmak için yaş gibi normal dağılıma uyan değişkenlerde student's t test, cinsiyet, eğitim düzeyi, benlik saygısı, beden algısı ve yaşam doyumu gibi normal dağılıma uymayan değişkenlerde Mann-Whitney U testi kullanıldı. Kategorik değişkenleri karşılaştırmak için ise kikare testi kullanıldı. İki değişken arasında korelasyon olup olmadığı Spearman Korelasyon Testi ile incelendi. İstatistiksel anlamlılık sınırı 0.05 olarak kabul edildi.