Perioperatif opioid kullanımı solunum depresyonu, bulantı, kusma, idrar retansiyonu, pruritus ve opioid kaynaklı hiperaljeziye yol açabilmektedir. Perioperatif esmolol kullanımının anestezi gereksinimini, opioid kullanımını, postoperatif bulantı ve kusma insidansını azalttığı, daha erken taburcu olunmasına olanak sağladığı ve hasta memnuniyetini artırdığı bazı çalışmalarda gösterilmiştir
11.
Esmololün direkt analjezik özelliği olduğunu savunan yayınlar bulunmaktadır 16. Esmololün intraoperatif opioidlerin kullanımına etkin bir alternatif olduğu aynı zamanda postoperatif opioid kullanımıile bulantı kusma, hastanede kalış süresini azalttığı gösterilmiştir 8. Jinekolojik laparaskopik cerrahide yapılan bir çalışmada esmolol kullanımı ile remifentanil kadar etkin analjezi sağlanmış, aynı zamanda esmolol kullanılan grupta postoperatif dönemde daha az bulantı kusma görülmüştür 12.
Bazı çalışmalarda ise esmololün direkt analjezik ve anestezik etkisi gösterilememiş adjuvan olarak kullanılması gerekliliğinin üzerinde durulmuştur 17. İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan birçok klinik ve deneysel çalışma esmololün anestezik ve analjezik etkinliği artırdığını göstermektedir 3,6,8,10,12,13,16,18-23. Laparoskopik kolesistektomi yapılan hastalar üzerinde uygulanan bir çalışmada anestezi idamesi sırasında adjuvan olarak esmolol kullanılması ile anestezik, analjezik gereksinim ve postoperatif ağrının azaldığı bildirilmiştir 24.
Esmololün postoperatif analjezik kullanımını da azalttığı yapılan çalışmalarda gösterilmiştir 2-8. Ondokuz çalışma ve 936 hastayı içeren sistematik bir derlemede intraoperatif esmolol kullanımının intraoperatif analjezik ve anestezik gereksinimini azalttığı, postoperatif dönemde daha az ağrı şiddeti, opioid gereksinimi, postoperatif bulantı kusmaya neden olduğu gösterilmiştir 9.
Bir metaanalizde 433 hasta üzerinde yapılan yedi çalışma değerlendirilmiş, intraoperatif esmolol kullanımının intraoperatif opioid tüketimini azaltığı bildirilmiştir 1. Aynı metaanalizde, 659 hasta üzerinde yapılan 12 çalışma değerlendirilmiş, intraoperatif esmolol kullanımının postoperatif opioid tüketimininin azalttığı bulunmuş, intraoperatif esmolol kullanımının hem intraoperatif hem de postoperatif opioid tüketimini azalttığı vurgulanmıştır 1.
Bizim çalışmamızda da esmolol kullanılan hastalarda postoperatif dönemde analjezik ihtiyacının daha az olduğu görülmüştür.
Bir başka çalışmada intraoperatif esmolol kullanımı ile intraoperatif inhalasyon anesteziği ve analjezik kullanımının ve postoperatif ilk 3 gün opioid tüketiminin azaldığı bildirilmiştir 10. Farklı çalışmalarda opioid yerine esmolol kullanımının inhalasyon anesteziği tüketimini artırdığı görülmüştür 8,12.
Opioid ve esmolol kullanımının karşılaştırıldığı 439 katılımcının katıldığı, 8 çalışmanın değerlendirildiği metaanalizde esmolol kullanılan grupta peroperatif inhalasyon anestezikleri kullanımı artmış, postoperatif bulantı kusma azalmış, erken postoperatif ağrı skorları, opioid gereksinimi ve kümülatif opioid tüketiminde esmolol ve opioid grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır 25.
Esmolol ve remifentanilin karşılaştırıldığı bir başka çalışmada esmolol grubunda nöromuskuler bloker ihtiyacı daha fazla görülmüştür 12.
Bizim çalışmamızda da esmolol kullanılan grupta daha fazla inhalasyon anesteziği ve nöromüsküler bloker ilaç gereksinimi olmuştur.
Avram ve ark. 26 β-adrenerjik reseptör antagonistlerinin, hepatik kan akımını azaltarak, opioidlerin metabolizmasını yavaşlattığını böylece anestezik etkilerini uzattığını ve bu durumun postoperatif analjezik kullanım ihtiyacını azalttığını belirtmiştir. Perioperatif esmolol infüzyonunun postoperatif ağrıyı nasıl azalttığına dair bir başka mekanizma, β-adrenerjik reseptör anta-gonistlerinin, opioidlerin gerekli perioperatif dozunu azaltması böylece opioid toleransını azaltması ile açıklanabilmektedir 4,12. Opioidler ve özellikle kısa etkili opioid olan remifentanil veya alfentanil, hızlı eliminasyon oranlarına sahiptirler ve erken tolerans gösterirler. Yüksek perioperatif opioid dozu veya sürekli intravenöz opioid infüzyonu opioid toleransını artırabilir ve ciddi postoperatif ağrıya neden olabilir 14,15.
Perioperatif bulantı kusmanın değerlendirildiği bazı çalışmalarda beta blokerlerin perioperatif kullanımının perioperatif opioid kullanımını ve buna bağlı olarak postoperatif bulantı kusmayı azaltığı bildirilmiştir 6,12. Farklı bir çalışmada peroperatif esmolol infüzyonu sonrası ilk 24 saat postoperatif ağrı ve postoperatif bulantı kusmanın azaldığı bulunmuştur 13.
Bizim çalışmamızda postoperatif antiemetik kullanımı her iki grupta benzer bulunmuştur.
Sonuç olarak çalışmamızda esmolol kullanılan hastalarda postoperatif analjezik ihtiyacı daha az olduğu görülmüştür. Ancak intraoperatif anestezik ve nöromüsküler gereksinimi artmıştır.
Çalışmanın sınırlamaları:
Çalışma retrospektif olup, bu konuda yapılacak prospektif randomize çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.