Maksillofasiyal travmalarda periorbital yabancı cisimler nadir görülür. Orbital yabancı cisimler erkeklerde kadınlara göre; gençlerde yaşlılara göre daha fazla görülür. Erkeklerde fazla olmasının sebepleri arasında erkeklerin iş ve sosyal hayatta daha aktif olmaları, daha fazla araba kullanmaları ve şiddete daha eğilimli olmaları sayılabilir
3-5.
Yabancı cisimler kompozisyonuna göre 3’e ayrılabilir 3:
1. Metalik, çelik gibi.
2. Metalik olmayan, cam gibi.
3. Organik, tahta ve bitkisel maddeler gibi.
Genellikle metalik ve cam yapılı yabancı cisimler iyi tolere edilebilir. Semptom vermezse insitu takip edilebilir. Ancak organik yapılı yabancı cisimler zayıf tolerasyona sahiptir. Özellikle inflamasyona sebep olduğunda yabancı cisim uzaklaştırılmalıdır 6.
Tahta, gözenekli yapısı ve organik olması nedeniyle mikroplar için iyi bir ortam oluşturur. Tahta parçalarından kaynaklanan enfeksiyon panoftalmit, abse ve fistül gibi komplikasyonlara neden olabilir 7.
Metalik cisimler ve cam ile meydana gelen yaralanmalar organik maddelere göre daha fazladır. Bu durum modern görüntüleme yöntemlerinde organik yabancı cisimlerin daha zor belirlenmesine bağlı olabilir 3.
Yabancı cisimler yumuşak doku içinde ilerleyebilir ve belli bir zaman sonra semptomatik hale gelebilir. Bu durumlarda mevcut semptomlarla şüpheli yabancı cisim arasında bağlantı kurmak zor olabilir. Bazı durumlarda hasta aylar hatta yıllar sonra gelmekte ve bu durumda ilk kaza anındaki klinik bulgular ve fizik muayene bilinmediğinden yabancı cisim varlığını düşünmek zorlaşır 8,9.
Tahta yapılı yabancı cisimler genellikle clostrodium tetani ile kontamine olduğundan varlığının araştırılması önemlidir 10. Şüpheli vakalarda tahta yapılı yabancı cisimler akla geldiğinde çok kesitli BT çekilmesi yabancı cismin şeklini ve yerini tespit etmeye yardımcı olabilir 7. Bu durumlarda eksplorasyon yapılarak iyi bir hemostaz ve enfeksiyon riskinden dolayı irrigasyon yapılarak seviye seviye suturasyon yapılmalıdır. Cerrahi öncesi ve sonrasında antibiyoterapi verilmelidir. Tahta yapılı yabancı cisimler tanımlanamayan bir enfeksiyon odağına neden olabileceğinden cerrahi olarak temizlenmelidir 2,9.
Tahta yapılı yabancı cisimler 0,5 cm’den büyükse ultrasonografi (USG) ile görüntülenebilir. USG daha çok yumuşak dokuda ve yüzeysel yerleşmiş tahta yapılı yabancı cisimleri tespit etmede faydalıdır. Küçük boyutlardaki yabancı cisimlerin saptanması daha da zorlaşır. Tahta yapılı yabancı cisimler BT’de görülmediğinde ve şüphe devam ediyorsa manyetik rezonans görüntüleme (MR) yapılabilir. Tahta parçacıklarının intensitesi MR görüntülemede T1 ve T2 sekanslarda yağ dokudan düşüktür 9,11,12.
Yabancı cismin boyutlarına göre, yapısına göre (cam, taş, çelik, alüminyum, plastik gibi), lokalizasyona göre ve yabancı cisme bağlı gelişen komplikasyonlara göre cerrahi planlama yapılır 7.
Bu vaka birkaç nedenden dolayı raporlandı. Öncelikli olarak travma üzerinden 45 gün geçse bile maksillofasiyal travmalarda görüntüleme yöntemlerinde belirlenemeyen yapıda yabancı cisimler akılda tutularak erken dönemde yabancı cisim varlığı dikkatle araştırılmalıdır. Ayrıca orbita, penetran maksillofasiyal travmalarda doğrudan meninkslere ve merkezi sinir sistemine açıldığından kraniyoorbital travmalar diğer travma tiplerine göre daha mortal olabilmektedir 2.
)
)
)
)
)