[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]
Fırat Tıp Dergisi
2022, Cilt 27, Sayı 3, Sayfa(lar) 177-181
[ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
Diyabet Hastalarının Kovid-19 Bilgi ve Korku Düzeyinin Tedbir Alma Üzerine Etkisi
Kevser TUNCER KARA1, Faruk KILINÇ2, Nevzat GÖZEL2, Ayşe Ferdane OĞUZÖNCÜL3
1Fırat Üniversitesi, Halk sağlığı Anabilim Dalı, Elazığ, Türkiye
2Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Elazığ, Türkiye
3Arel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Diabetes Mellitus, Kovid-19, Korku Düzeyi, Tedbir Alma
Diabetes Mellitus, Covid-19, Fear Level, Taking Measure
Özet
Amaç: Çalışmamızda Diabetes Mellitus (DM) hastalarının yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalığı ile ilgili bilgi ve korku düzeyinin tedbir alma üzerine etkisini tespit etmek amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel olarak tasarlanan çalışmaya Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Polikliniği’ne başvuran 168 DM hastası dahil edilmiştir. Anket sosyo-demografik bilgiler, konu ile ilgili bilgi düzeyi ve Kovid-19 Korkusu Ölçeği olmak üzere üç bölümden oluşmuştur. Ölçek tek boyut ve 7 maddeden oluşmaktadır. Ölçekten alınan yüksek puan yüksek düzeyde Kovid-19 korkusu yaşamak anlamına gelmektedir. Etik izin alınmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler SPSS 22.0 ile değerlendirilmiş, p <0,05 istatistiksel anlamlılık olarak kabul edilmiştir.

Bulgular: Çalışmaya katılanların yaş ortancası 57,00, %58,9’u kadın, %61,9’u oral antidiabetik kullanmaktaydı. %66,7’sinin ailesinde diyabet öyküsü vardı. Katılımcıların %39,9’unun (67 kişi) hipertansiyon tanısı vardı. DM hastalarının Kovid-19 korku ölçeği puanı ortancası 21,00 idi. Yaş ile bilgi ve tedbir alma puanları negatif, korku ölçeği puanı ile bilgi ve tedbir alma puanları pozitif korelasyon gösteriyordu. Ön lisans-lisans ve yüksek lisans ve üzerinin bilgi ve tedbir alma puanları yüksekti.

Sonuç: Kovid-19’dan daha fazla korkan DM hastalarının bilgi düzeyi ve tedbir alma davranışları daha yüksek oranda saptandı. İlerleyen eğitim düzeyi ile bilgi ve tedbir alma puanları orantılı olarak artış gösterdi.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • Giriş
    Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 31 Aralık 2019’da, Çin’in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni vakaları bildirmiştir. Etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir koronavirüs türü (2019-nCoV/Kovid-19) olarak 7 Ocak 2020’de tanımlanmıştır. Vakalarının Çin dışında 113 ülkede görülmesi, virüsün yayılımı ve şiddeti nedeniyle 11 Mart’ta küresel salgın (pandemi) olarak tanımlamıştır1. Virüsün yol açtığı mortalite ve morbidite oranları yüksektir 2.

    Kronik bir hastalık veya birden fazla sistemin işlevsel bozukluğu immün sistemin yeni bir patojen ile karşılaşma durumunda savunma gücünü olumsuz yönde etkilemektedir. Kovid-19 pozitif vakaların, kronik hastalık veya hastalıkları olan bireylerde ağır seyrettiği bildirilmiştir 3. Kovid-19’a eşlik eden kronik hastalıkların inflamasyon ve hücresel solunum mekanizmaları üzerindeki olumsuz etkileri enfeksiyon tablosunun kötüleşmesine yol açmaktadır 3-5.

    Diabetes mellitus (DM); metabolik, kardiyak, vasküler ve renal komplikasyonları olan kronik inflamatuvar bir hastalıktır. DM tanısı koyduran hiperglisemi, doku inflamasyonu oluşturan adezyon molekülü ve glikasyon son ürünleri, pro-inflamatuvar sitokin sentezini ve oksidatif stres düzeyini artırmaktadır. Bu inflamatuvar süreç DM hastalarının Kovid-19 enfeksiyonuna daha fazla eğilim göstermesinin sebebi olarak görülmüştür 6,7. Diyabet ve Kovid-19 arasındaki ilişki virüsün kronik inflamasyonu arttırarak pankreas harabiyetine sebebiyet vermesi ile açıklanmaktadır 6.

    Kovid-19 bulaşından korunmak için alınacak koruyucu önlemler arasında; maske kullanmak, kişisel hijyene dikkat etmek, elleri sık sık sabunla en az 20 saniye yıkamak, yeterli ve dengeli beslenmek, dinlenmek, temiz hava almak, sosyal mesafe, izolasyon bulunmaktadır 8-10.

    Kovid-19 sonuçları nedeniyle insanlarda korku oluşturmuş ve bu korkuyu ölçmek için ölçek geliştirilmiştir 11. Bu ölçeğin Türkiye’de geçerlilik ve güvenirlilik çalışması yapılmıştır 12. Diyabet hastalarının da riskli grupta olması nedeniyle, bu çalışmada DM hastalarının Kovid-19 bilgi ve korku düzeyinin tedbir alma üzerine etkisini tespit etmek amaçlanmıştır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • Materyal ve Metot
    Araştırmanın tipi
    Tanımlayıcı tipte kesitsel bir araştırmadır.

    Araştırmanın Evreni ve Örneklemi
    Bu çalışmanın evrenini Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Polikliniği’ne bir aylık süreçte başvuran tip 1 ve tip 2 DM hastaları oluşturmuştur. Bu polikliniğe bir aylık süreçte ortalama 300 DM hastası başvurmaktadır. Örneklem; başvuran hasta sayısı üzerinden Epi İnfo programında %5 hata payı, %95 güven aralığı kullanılarak 168 kişi olarak hesaplanmıştır. 18 yaş altı, okuma yazma bilmeyen ve akıl sağlığı yerinde olmayanlar ve yeni tanı alanlar çalışma dışı bırakılmıştır.

    Etik İzin
    Fırat Üniversitesi Rektörlüğü Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulu’ndan etik izin (25/09/2020-413999) alınmıştır. Helsinki Deklarasyonu kurallarına uyulmuş olup, katılımcılar, araştırmacılar tarafından ankete başlamadan önce alınan bilgilerin bu çalışmanın bilimsel platformu dışında kullanılmayacağına dair bilgilendirilmiş onamları alınmıştır.

    Verilerin Elde Edilişi
    Veriler; sosyo-demografik bilgiler, Kovid-19 bilgi düzeyi ile korunma amaçlı alınan tedbirler ve Kovid-19 Korkusu Ölçeği olmak üzere üç bölümden oluşan anket ile elde edilmiştir. Bilgi sorularından her doğru cevap sayısıdır. Bilgi Puanı (BP) 0-26 puan arasıdır. Korunma amaçlı alınan tedbir sayısı tedbir puanı (TP) olarak hesaplanmıştır. TP 0-10 puan arasıdır. Kovid-19 Korkusu Ölçeği Ahorsu ve arkadaşları 11 tarafından hazırlanmış Türkçe geçerlilik güvenirliliği Bakioğlu ve arkadaşları ve Ladikli ve arkadaşları 12,13 tarafından yapılmıştır. Ölçek tek boyut ve 7 maddeden oluşmaktadır. Ölçekte ters madde bulunmamaktadır. Ölçeğin tüm maddelerinden alınan toplam puan bireyin yaşadığı Kovid-19 hastalığı korkusu düzeyini yansıtmaktadır. Korku ölçeği puanı (KÖP) 7 ile 35 arasında değişmektedir. Ölçekten alınan yüksek puan yüksek düzeyde Kovid-19 korkusu yaşamak anlamına gelmektedir.

    Verilerin Değerlendirilmesi
    Araştırma sonucunda elde edilen veriler SPSS 22.0 ile değerlendirilmiştir. Verilerin normal dağılımını değerlendirmek için kolmogrov-Smirnov testi kullanılmıştır. Değişkenlerin özelliklerine göre yüzde, ortanca (min-maks), Man-Whitney U, Kruskal Wallis, ki-kare Spe-arman korelasyon ve lojistik regresyon testleri kullanılmıştır. p <0,05 istatistiksel anlamlılık olarak kabul edilmiştir.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • Bulgular
    Çalışmaya katılanların yaş ortancası 57,00 (18-90), Vücut Kitle İndeksi (VKİ) ortalaması 28,91 (18,35-46,67) kg/m2’dir (Tablo 1).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 1: Niceliksel sosyo-demografik özelliklerin tanımlayıcı değerleri.

    Endokrinoloji polikliniğine başvuran DM hastalarının %58,9’u kadın, %84,5’i evli olup %61,3’ü ilköğretim mezunu ve altı eğitim düzeyi olduğu görülmüştür (Tablo 2).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 2: Niteliksel sosyo-demografik özellikler.

    Ailesel DM tanısı olanların %31,3 (35 kişi) annesinin, %10,7 (12 kişi) babasının, %24,1 (27 kişi) kardeşinin, %33,9 (38 kişi) birden fazla yakınının DM öyküsü olduğu bulunmuştur.

    Katılımcıların %39,9’unun (67 kişi) hipertansiyon tanısı olup en sık görülen ek kronik hastalık hipertansiyon olarak tespit edilmiştir. Polikliniğe başvuran DM hastalarının %1,2 (2 kişi)’si kendisi, %22,0 (37 kişi)’ı yakını Kovid-19 geçirdiğini belirttiği görülmüştür. Kovid-19 Korkusu Ölçeği’nin bu çalışmada elde edilen Cronbach α değeri 0,875, McDonald's ω değeri 0,865’dır. Ölçek maddelerinin maddeler arası korelasyon katsayıları tablo 3’te verilmiştir.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 3: Kovid-19 korkusu ölçeği maddelerinin korelasyon katsayıları.

    Yaş ile BP ve TP arasında negatif, KÖP ile BP ve TP arasında pozitif korelasyon saptanmıştır (Tablo 4).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 4: KÖP, BP ve TP’nin bazı demografik özelliklerle korelasyonu (Spearman Korelasyon Testi).

    Kan şekeri regüle olanların ve BP ve TP’si daha yüksek bulunmuştur (p=0,008). Ön lisans-lisans ve yüksek lisans ve üzerinin BP ve TP’si diğer eğitim durumlarına göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (BP p <0,001, TP p =0,013) (Tablo 5).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 5: KÖP, BP ve TP’nin bazı demografik özelliklerle ilişkisi (ikili değişkenler için Mann-Whitney U ve üç ve daha çoklu değişkenler için Kruskal Wallis Testi).

    Ek kronik hastalık varlığı ile KÖP (p =0,601), BP (p =0,470) ve TP (p =0,535) ilişkili bulunmamıştır. Kullanılan tedavi ile puanlar KÖP, BP, TP ilişki tespit edilememiştir. Herhangi bir yakını Kovid-19 geçirenlerin BP’si daha yüksek (p =0,033) ancak, KÖP (p =0,934) ve TP’sinin (p =0,567) farklı olmadığı görülmüştür.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • Tartışma
    DM, akut komplikasyonları önlemek ve uzun vadeli komplikasyon riskini azaltmak için sürekli tıbbi bakım ve sürekli hasta eğitimi ve desteği gerektiren kronik bir hastalıktır 16. Başka bir kronik hastalık olan hipertansiyon DM hastalarında topluma göre 2 kat fazla görülmektedir 17,18. Bu gibi nedenlerden dolayı oluşan immün sistem harabiyeti sonucu DM hastalarının kovid-19 hastalığına yakalanma eğilimi artmıştır ve mortalite ve morbidite yüksektir 6,7.

    Kovid-19 hastalığı tüm dünyayı etkileyerek pandemi oluşturmuştur. Bu nedenle tüm insanlarda çeşitli düzeylerde korku oluşturmuştur. Bu korku düzeyini tespit etmek amacıyla oluşturulan Kovid-19 korku ölçeği çeşitli ülkelerde, çeşitli gruplara uygulanmıştır 19. Ülkemizde Kovid-19 ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmış; iç tutarlılığı 0,82 ve güvenirliği 0,72 olarak bulunmuş ve Türk popülasyonunda güvenilir ve geçerli bir ölçüm aracı olduğu görülmüştür 14. Türkiye’de yapılan bir çalışmada Kovid-19 ölçeği puanı ortalama 20,03 olarak tespit edilmiştir. Aynı çalışmada katılımcıların korkuları cinsiyete göre karşılaştırıldığında kadınların Kovid-19 korkusunun belirgin yüksek olduğu tespit edilmiştir 20. Ayrıca yapılan çalışmalarda korkunun koruyucu davranışları arttırdığı tespit edilmiştir 19,21.

    Bu çalışmaya katılanların yaş ortalamasının 56,17 ve %58,9’unun kadın olduğu görülmüştür. DM hastalarının %39,9’u hipertansiyon tanısı olduğunu bildirmiştir. Yapılan çalışmalarda toplumda yaklaşık %25 hipertansiyon tespit edilmiştir 22. Diğer çalışmalara paralel olarak çalışmamızda diyabetiklerde hipertansiyon prevelansının arttığı görülmüştür 17. DM hastalarının KÖP’sinin ortalama 20,87 olduğu görülmüştür. Türk vatandaşlarının dahil edildiği bir çalışmada ölçeğin toplam ortalama puanı 20,03 olduğu ve kronik hastalığı olanlar ile olmayanların puanları arasında fark olmadığı tespit edilmiştir 20. Bu çalışmada da tespit edilen KÖP’ün toplumda yapılan çalışmada tespit edilenle yakın olduğu görülmüştür. Yapılan bir çalışmada kadınların korku puanının erkeklere göre yüksek olduğu tespit edilmiştir 20. Ancak bu çalışmada KÖP’ün cinsiyete göre farklılık göstermediği saptanmıştır.

    Bu çalışmada DM hastalarının yaşı arttıkça BP ve TP azaldığı, KÖP değişmediği tespit edilmiştir. Türk vatandaşlarının katıldığı bir çalışmada benzer olarak yaş ile KÖP değişmediği görülmüştür 19. İleri yaş Kovid-19 için kötü prognoz etkenidir 22. DM Kovid-19 için kötü prognoz etkeni olup ve artan yaş ile birleşince mortalite ve morbidite artacağından, TP’nin yaş ile artması beklenmekteydi 6,24,25.

    Bu çalışmada KÖP’ün; BP ve TP ile pozitif korelasyon gösterdiği tespit edilmiş olup yapılan başka bir çalışmada algılanan tehdit arttığında Kovid-19'un önlenmesini kolaylaştıran bir davranışı gerçekleştirmek için motive edici olduğu görülmüştür 19. Bu çalışmada kullanılan Kovid-19 korku ölçeğinin kullanıldığı bir çalışmada korku ölçeği puanı yüksek olanların halk sağlığına uygun davranışlarla (örneğin, düzenli el yıkama ve sosyal uzaklaşma) daha çok ilgilenenler olduğu, korkunun tedbir alma ile pozitif korele olduğu görülmüştür 21. Bu çalışmayla paralel olarak diğer kronik hastalıklarda da korku ve koruyucu davranışı değerlendiren çalışmalarda korkunun tedbir alma davranışını arttırdığını göstermiştir 26,27.

    Kan şekeri regüle olanların ve BP ve TP’si yüksek bulunmuş olup, bu durum olumlu tutumların bir arada olduğunu göstermiştir. Ön lisans-lisans ve yüksek lisans ve üzerinin BP ve TP’si yüksek KÖP’si arasında fark bulunmamıştır. Eğitim seviyesi yüksek olanların bilgi ve tutum puanlarının yüksek olması beklenen bir sonuç olup eğitimin olumlu katkısı olduğunu düşündürmüştür. Yapılan bir çalışmada bu çalışmadan farklı olarak, eğitim seviyesi artışının korku düzeyini arttırdığı görülmüştür 20.

    Herhangi bir yakını Kovid-19 geçiren diyabet hastalarının BP’si daha yüksek (p =0,033) ancak, KÖP (p =0,934) ve TP’sinde (p =0,567) fark olmadığı bulunmuştur. Ancak yakınları dolayısıyla bilgi sahibi olanların korku ve tutum puanlarının da artması beklenmekteydi.

    Bu çalışma anket çalışması olduğundan katılımcıların koruyucu tedbir alma davranışları kendi beyanlarına dayanmaktadır. Bu durum çalışmanın kısıtlamasıdır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • Sonuç
    DM hastalarında KÖP; BP ve TP ile pozitif korelasyon gösterdiği saptanmıştır. Eğitim seviyesi yüksek olan diyabet hastalarının KÖP’leri farklı olmazken BP ve TP’leri yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak bilgi sahibi olmanın ve eğitim durumunun yüksek olmasının Ko-vid-19’dan korunma açısından olumlu etkisi olduğu görülmüş olup diyabet hastalarına risk grubunda olmaları nedeniyle bilgilendirici eğitimler verilmelidir.

    Çıkar Çatışması
    Yazarlar arasında çıkar çatışması yoktur.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • Kaynaklar

    1) Covid-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) genel bilgiler, epidemiyoloji ve tanı 2020 Available from: https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/covid-19-rehberi/covid-19_rehberi_genel_bilgiler_epidemiyoloji_ve_tani.pdf. Erişim Tarihi:06.09.2021.

    2) Lipsitch M, Swerdlow DL, Finelli L. Defining the epidemiology of Covid-19 - Studies needed. N Engl J Med 2020; 382: 1194-6.

    3) Huang C, Wang Y, Li X et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet 2020; 395: 497-506.

    4) McGonagle D, Sharif K, O'Regan A, Bridgewood C. The Role of Cytokines including Interleukin-6 in COVID-19 induced pneumonia and macrophage activation syndrome-like disease. Autoimmun Rev 2020; 19: 102-37.

    5) Zhang J, Xie B, Hashimoto K. Current status of potential therapeutic candidates for the COVID-19 crisis. Brain Behav Immun 2020; 87: 59-73.

    6) Hussain A, Bhowmik B, do Vale Moreira NC. Covid-19 and diabetes: Knowledge in progress. Diabetes Res Clin Pract 2020; 162: 108-42.

    7) Peric S, Stulnig TM. Diabetes and Covid-19 : Disease-Management-People. Wien Klin Wochenschr 2020; 132: 356-61.

    8) Guan WJ, Ni ZY, Hu Y et al. Clinical characteristics of 2019 novel coronavirus infection in China. N Engl J Med 2020; 382: 1708-20.

    9) Singhal T. A Review of Coronavirus Disease-2019 (Covid-19). Indian J Pediatr 2020; 87: 281-6.

    10) Anderson RM, Heesterbeek H, Klinkenberg D, Hollingsworth TD. How will country-based mitigation measures influence the course of the Covid-19 epidemic? Lancet 2020; 395: 931-4.

    11) Ahorsu DK, Lin C-Y, Imani V et al. The Fear of Covid-19 Scale: Development and Initial Validation. Int J Ment Health Addict 2020; 27: 1-9.

    12) Bakioğlu F, Korkmaz O, Ercan H. Fear of COVID-19 and positivity: Mediating role of intolerance of uncertainty, depression, anxiety and stress. Int J Ment Health Addict 2021; 19:2369-82.

    13) Dean, AG. Epi Info, version 6.04d for DOS and version 3.3.2 for Windows Centers for Disease Control and Prevention (CDC), Atlanta, Georgia 30333.

    14) Ladi̇kli̇ N, Bahadır, E , Yumuşak, F ve ark. Kovid-19 Korkusu Ölçeğ’nin Türkçe güvenirlik ve geçerlik çalişmasi. Internation J Soc Sci 2020; 3: 71-80.

    15) Artan T, Meydan S, Irmak HS. Turkish Version of the Fear of COVID-19 Scale: Validity and Reliability Study. Arch Health Sci Res 2021; 8: 117-23.

    16) American Diabetes Association. Standards of medical care in diabetes. Diabetes Care 2013; 36: 11-63.

    17) Cryer MJ, Horani T, DiPette DJ. Diabetes and Hypertension: A Comparative Review of Current Guidelines. J Clin hyperten 2016; 18: 95-100.

    18) Kavaklı B, Tuncer K, Pınar G, Ertürk S, Yayla A. The prevalence of hypertension in diabetes mellitus and its relation with lipid fractions. Southern Clin Istanbul Euras 1994; 5: 451-3.

    19) Pakpour A, Griffiths M. The fear of COVID-19 and its role in preventive behaviors. J Concur Disor 2020; 2: 58-63.

    20) Haktanir A, Seki T, Dilmaç B. Adaptation and evaluation of Turkish version of the fear of COVID-19 Scale. Death Studies 2020; 46: 1-9.

    21) Harper CA, Satchell LP, Fido D, Latzman RD. Functional fear predicts public health compliance in the COVID-19 Pandemic. Int J Ment Health Addict 2021; 19: 1875-88.

    22) Sözmen K, Ergör G, Belgin Ü. Hipertansiyon sıklığı, farkındalığı, tedavi alma ve kan basıncı kontr olünü etkileyen etmenler. Dicle Med J 2015; 42: 199-207.

    23) Tian S, Hu N, Lou J et al. Characteristics of COVID-19 infection in Beijing. The Journal of Infection 2020;80(4):401-6.

    24) Abassi ZA, Skorecki K, Heyman SN, Kinaneh S, Armaly Z. Covid-19 infection and mortality: a physiologist's perspective enlightening clinical features and plausible interventional strategies. American Journal of Physiology Lung Cellular and Molecular Physiology 2020; 318: 1020-l2.

    25) Stein RA. COVID-19: Risk groups, mechanistic insights and challenges. Inter J Clin Practice 2020; 74: 13512.

    26) Ozyemisci Taskiran O, Demirsoy N, Atan T, et al. Development and Validation of a Scale to Measure Fear of Activity in Patients With Coronary Artery Disease (Fact-CAD). Arch Physl Med Rehab 2020; 101: 479-86.

    27) Tannenbaum MB, Hepler J, Zimmerman RS et al. Appealing to fear: A meta-analysis of fear appeal effectiveness and theories. Psycholog Bullet 2015; 141: 1178-204.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • [ Başa Dön ] [ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
    [ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]