[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]
Fırat Tıp Dergisi
2009, Cilt 14, Sayı 1, Sayfa(lar) 052-055
[ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
Bir İlköğretim Okulu Birinci Sınıf Öğrencilerinde Enterobius Vermicularis Taraması
Ahmet ERENSOY, Salih KUK
Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Parazitoloji Anabilim Dalı, ELAZIĞ
Anahtar Kelimeler: Enterobius vermicularis, selofan bant, taenia spp, Enterobius vermicularis, cellophane tape, taenia spp
Özet
Amaç: Bağırsak parazitleri paraziter hastalıklar içinde günümüzde de önemini korumaktadır. Enterobius vermicularis ise dünyada olduğu kadar ülkemizde de yaygın görülen ve önemli rahatsızlıklara neden olan bir parazittir. Bu çalışmada, ilimizde bir ilköğretim okulunun birinci sınıfında okuyan öğrencilerde E. vermicularis taraması ve yaygınlığı etkileyen bazı faktörlerin araştırılması amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 84 (% 51.22)'u kız, 80 (% 48.78)'i erkek 164 birinci sınıf öğrencisi katıldı.

Bulgular: Tek bir selefon bant uygulaması ile 2 öğrencide E. vermicularis bir öğrencide ise Taenia spp. saptandı. E. vermicularis saptanmayan bir sınıftaki 22 öğrenciye ardışık üç adet selefon bant uygulaması yapıldı ve 2 öğrencide E. vermicularis bulundu.

Sonuç: Bu çalışmada E. vermicularis'in olduğu kadar Taenia spp.'nın da çocuklar arasında görüldüğü, bu nedenle gerekli önlemlerin alınması gerekliliği ve E. vermicularis tanısında tek bir selefon bant uygulamasının yetersiz olabileceği vurgulanmıştır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Giriş
    Paraziter hastalıklar asemptomatik bir tablodan ölüme kadar uzanan rahatsızlıklara sebep olması nedeniyle günümüzde de önemini korumaktadırlar. Parazitler, insanda dalaktan karaciğere, akciğerden beyine kadar hemen hemen tüm organlara yerleşebilmekte hem bölgesel hem de sistemik patolojilere neden olmaktadırlar 1.

    Parazitler arasında en çok tanınan ve en yaygın olanı bağırsak parazitleridir. Bağırsak paraziti olarak Entamoeba histolytica, Giardia intestinalis, Ascaris lumbricoides, kancalı kurtlar ve Enterobius vermicularis (E. vermicularis) gibi bir çok tür, tüm dünyada yaygın olarak görülmektedir 1.

    Bağırsak parazitleri içinde E. vermicularis veya halk arasında bilinen ismi ile kıl kurdu sadece gelişmemiş toplulukların değil tüm dünya için sorun oluşturmaktadır. Sadece Amerika Birleşik Devletlerinde 42 milyon kişinin E. vermicularis ile infekte olduğu tahmin edilmektedir 2. Ülkemizde yapılan çalışmalarda ise bölgelere göre farklılıklar göstermekle beraber en yaygın nematod infeksiyonu olduğu bildirilmiştir. İnsanlar arasındaki yayılımı, hijyen, yaşanılan ortam, çevre ve alt yapı şartları ve sosyoekonomik durum gibi pek çok faktöre bağlı olarak değişmektedir 3. Daha çok çocuklarda görülen E. vermicularis, kalabalık yaşanılan, kışla, kreş ve okul gibi ortamlarda daha kolay bulaşabilmektedir. Vücuttaki parazit sayısı ve konağın bağışık durumuna bağlı olarak enterobiosis asemptomatik olabileceği gibi en bilinen semptomları olan anal kaşıntı, burun kaşıntısı, gece ağızdan salya akması ve diş gıcırdatması ile karşımıza çıkabilir. Sinir sistemi, ürogenital sistem, alerjik reaksiyonlar ve apendisitise de neden olabilen E. vermicularis yumurtalarını perianal bölgeye bırakmaktadır. E. vermicularis oluşturduğu rahatsızlıkların yanı sıra Dientamoeba fragilis gibi parazitlerin taşıyıcılığını da yaparak diğer parazitlerin insanda yerleşmesine zemin hazırlamaktadır 4. Enterobiosisin tanısında perianal bölgedeki yumurtaların tespitine dayanan selefon bant yöntemi tüm dünyada kullanılmaktadır 3.

    Bu çalışmada, Elazığ'da bir ilköğretim okulunun birinci sınıfında okuyan öğrencilerde E. vermicularis taranması ve yaygınlığı etkileyen bazı faktörlerin araştırılması amaçlanmıştır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Materyal ve Metot
    Çalışma, 2007 Mart ayında ilimiz Vali Lütfullah Bilgin İlköğretim okulunda yapılmıştır. Çalışma, 6 adet birinci sınıfta yürütülmüştür. Bu sınıflarda okuyan öğrencilerden velileri yazılı izin verenler çalışmaya dahil edilmişlerdir. Öğrencilere, birer adet selefon bant ve anket formu dağıtılmıştır. Anket formunda E. vermicularis'in önemi ve selofant bantın uygulanışı resimli olarak anlatılmış, anne ve babanın yaş ve eğitim durumu, ailenin toplam geliri, evin türü, evdeki tuvalet türü, kullanılan içme suyu, evdeki oda sayısı, çocuk odası varlığı, evde kalan kişi sayısı, çocuğun tırnak yeme alışkanlığı, okulda tuvalet kullanması, evde havlu kullanımı, çocuğun haftalık banyo sayısı sorgulanmıştır. Rastgele seçilen bir sınıftaki öğrencilere ise bir adet selefon bant uygulamasının ertesi günü üç adet selefon bant dağıtılarak uygulanması istenmiştir.

    Selefon bant örnekleri Fırat Üniversitesi Parazitoloji Anabilim Dalı laboratuarında iki ayrı kişi tarafından 10X büyütme ile direkt olarak incelenmiştir. Sonuçlar okul idaresine ve ailelere bildirilip çocukların tedavi ve kontrolü sağlanmıştır. İstatistiksel analizler SPSS 12.0 programında yapılmıştır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Bulgular
    Çalışmaya 6 adet birinci sınıftaki 185 öğrencinin 174'ü katılmayı kabul etti. Bu öğrencilerin 10'u çeşitli eksiklikleri nedeniyle çalışma dışı bırakıldı. 164 öğrencinin 84 (%51.22)'u kız, 80 (%48.78)'i erkek idi.

    Çocukların yaşadıkları ev ve özellikleri Tablo 1'de verilmiştir. Çocukların yaşadıkları evlerin 133 (%81.1)'i apartman özelliği taşıyordu. Çalışmaya katılan çocukların yaşadığı evlerin tamamında tuvalet, ev içinde bulunmakta idi. Evdeki oda sayısı 4.16±0.60 (minimum;3, maksimum;7) iken evlerin 133 (%81.1)'inde çocuk odası bulunmaktaydı. Evde kalan kişi sayısı ise 4.58±1.16 (minimum;3, maksimum;11) idi.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 1: Çocukların yaşadıkları ev ve özellikleri

    Çocukların kişisel ve ailevi özellikleri Tablo 2'de sunulmuştur. Çocukların anne ve babalarının bazılarının sağ olmadığı annelerin yaşının %78.2'sinin 30-49 aralığında ve %41'inin ilkokul mezunu olduğu saptanmıştır. Babaların ise %91.3'ünün 30-49 yaş aralığında olduğu ve %38.4'ünün üniversite ve üstü derecede eğitime sahip oldukları tespit edilmiştir.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 2: Çocukların kişisel ve ailesel özellikleri

    Çalışmada, anne ve babanın yaş ve eğitim durumu, ailenin toplam geliri, evin türü, evdeki tuvalet türü, kullanılan içme suyu, evdeki oda sayısı, çocuk odası varlığı, evde kalan kişi sayısı, çocuğun tırnak yeme alışkanlığı, okulda tuvalet kullanması, evde havlu kullanımı, çocuğun haftalık banyo sayısı ile parazit varlığı arasında istatistiksel olarak bir fark saptanmamıştır.

    Tek bir selefon bant uygulaması ile 2 öğrencide E. vermicularis bir öğrencide ise Taenia spp. saptandı. E. vermicularis saptanmayan bir sınıftaki 22 öğrenciye ardışık üç adet selefon bant uygulaması yapılmış ve 2 öğrencide E. vermicularis bulunmuştur (Tablo 3).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 3: Aynı sınıfta tek ve ardışık üç selefon bant uygulaması ile Enterobius vermicularis'in tespiti.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Tartışma
    Dünyada global bir dağılım gösteren E. vermicularis'in 500-900 milyon insanı infekte ettiği bildirilmektedir 3,5. Ülkemizin çeşitli yörelerinde E. vermicularis'in yayılımının %0.4-58.3 arasında değiştiği bildirilmiştir 6-12. E. Vermicularis'in son 5 yıl içinde İlköğretim öğrencileri arasındaki yaygınlığını, İzmir'de Giray ve ark.13 %43.8, Kayseri'de Özcan ve ark.14 %16.14 olarak bildirilmişlerdir. Çelik ve ark.8 2006 yılında Malatya'da 1838 ilköğretim öğrencisinde %10.6 oranında E. vermicularis saptamışlardır. Çalışma yapılan 3 okuldan sosyoekonomik durumu iyi, orta ve düşük olan öğrencilerin eğitim gördüğü düşünülen okullarda sırasıyla %1.5, %40.2 ve %58.3 oranında E. vermicularis varlığını bildirmişlerdir. Nispeten sosyoekonomik durumu iyi ailelerin çocuklarının eğitim gördüğü bir okulda yapılan bu çalışmada tespit edilen %1.5 E. vermicularis yaygınlığı Elazığ'a komşu bir il olan Malatya'da elde edilen sonuçlara benzerlik taşımaktadır.

    Elazığ'da yapılan çalışmalarda; Kaplan ve ark.15 2003 yılında E. vermicularis'in tek başına ve diğer parazitlerle birlikte infeksiyona neden olduğunu ve yaygınlığının öğrenciler arasında %9.4 oranında olduğunu bildirmişlerdir. Kuk ve ark. 16 kreşlerde yaptıkları çalışmada ise 95 çocuğun selefon bant incelemesi sonucunda E. vermicularis saptanmıştır. Yine Elazığ'da Yılmaz ve ark.17 üç okulda yaptıkları çalışmada E. vermicularis yaygınlığını %8 oranında bulmuşlardır. Bu çalışmada da 164 ilköğretim birinci sınıf öğrencisinin sadece 2 (%1.2)'sinde E. vermicularis saptanmıştır. İlimizde son 5 yılda yapılan bu çalışmalarla E. vermicularis yaygınlığının diğer illerimize göre daha az olduğu görülmüştür.

    Çalışmada diğer çalışmalara göre daha az E. vermicularis saptanmasının nedenlerinden birisi de çalışmaya katılan çocukların yaşadığı evlerdeki tuvaletin ev içinde bulunması olabilir. Ev dışı tuvalet kullanan topluluklarda E. vermicularis daha sık olarak görülmektedir 13.

    Enterobius vermicularis tanısında selefon bant yoğun olarak kullanılmaktadır. Selefon bantın bir kez uygulaması ile infeksiyonun tespit edilme olasılığı %50 iken, üç selefon bant uygulaması ile %90'a, beş selefon bant uygulaması ile %99'a çıkmaktadır 3. Epidemiyolojik taramalarda Enterobiosis'in araştırılması çoğunlukla bir adet selefon bant uygulaması ile yapılmaktadır. Fakat bir selefon bant uygulaması ile 3 selefon bant uygulaması arasında elde edilen sonuçlar arasında çok önemli farklar bulunmaktadır. Bu çalışmada 22 kişilik bir sınıfta tek bir selefon bant uygulaması ise E. vermicularis'in saptanmamışken üç selefon bant uygulaması ile iki kişide E. vermicularis saptanmıştır. Dolayısıyla tek selefon bant uygulaması ile parazit saptanmayan çocuklara tedavi uygulanmamış olacağı için diğer öğrencilere infeksiyonun bulaşması açısından yüksek risk altında olacaklardır.

    Çalışmada bir öğrencide Taenia spp. saptandı. Taenia spp., çiğ ya da az pişmiş kontamine etlerin yenilmesiyle bulaşmaktadır 18,19. Bölgemizde çiğ köfte yeme alışkanlığının olması Taenia spp.'nın bulaşmasında belirleyici rol oynamaktadır.

    Az sayıda öğrencide bir ve üç selefon bant örneğinin tanıdaki değerini gösteren bu çalışmanın büyük sayıda guruplarla desteklenmesi gerektiğini düşünmekteyiz. Ayrıca bu çalışmada E. vermicularis'in olduğu kadar Taenia spp.'nın da çocuklar arasında görüldüğü, bu nedenle gerekli önlemlerin alınması gerekliliği ve E. vermicularis tanısında tek bir selefon bant uygulamasının yetersiz olabileceği vurgulanmıştır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Kaynaklar

    1) Özcel MA. Genel Parazitoloji. In: Özcel MA (Editor). Özcel'in Tıbbi Parazit Hastalıkları. 1. Baskı, İzmir: Türkiye Parazitoloji Derneği Yayını No:22 Meta Basım Yayın Matbaacılık 2007: 23-27.

    2) Burkhart CN, Burkhart CG. Assessment of frequency, transmission, and genitourinary complications of enterobiasis (pinworms). Int J Dermatol 2005; 44: 837-340.

    3) Turgay N, Üstün Ş. Enterobiosis. In: Özcel MA (Editor). Özcel'in Tıbbi Parazit Hastalıkları. 1. Baskı, İzmir: Türkiye Parazitoloji Derneği Yayını No:22 Meta Basım Yayın Matbaacılık 2007: 729-734.

    4) Girginkardeşler N, Kurt O, Kilimcioğlu A A, Ok UZ. Transmission of Dientamoeba fragilis: Evaluation of the role of Enterobius vermicularis. Parasitol Int 2008; 57: 72-75.

    5) Bogitsh BJ, Carter CE, Oeltman TN. Human Parasitology. Third Edition, London: Elsevier Academic Pres, 2005:357-361.

    6) Akısü Ç, Aksoy Ü, İnci A, Açıkgöz M, Orhan V. İzmir\'in Sosyoekonomik Düzeyi Düşük Bir Semtindeki İlkokul Çocuklarında Bağırsak Parazitlerinin Araştırılması. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2000; 24:52-54.

    7) Aksın N, İlhan F, Aksın N. Elazığ Merkez ve Köylerindeki İlköğretim Okullarındaki Öğrencilerde Bağırsak Parazitlerinin Yayılma Sıklığı. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2001; 25:254-257.

    8) Çelik T, Daldal D, Karaman Ü, Aycan MÖ, Atambay M. Malatya İli Merkezinde Üç İlköğretim Okulu Çocuklarında Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2006; 30:35-38.

    9) Özcelik S, Poyraz O, Saygı G, Öztürkcan S. Prevalence of intestinal parasites in children of the orphanage in Sivas. Indian Pediatr 1995; 32:230-232.

    10) Polat E, Özdemir H, İsenkul R ve ark. Silivri İlçesi ve Köylerindeki İlköğretim Okullarındaki Çocuklarda Barsak Parazitlerinin Yayılışının Belirlenmesi. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2000; 24:384-387.

    11) Yılmaz H, Göz Y, Bozkurt H. Erciş Ziya Gökalp İlköğretim Okulunda Fasyoliyaz ve Bağırsak Parazitozlarının Dağılımı. Türkiye Parazitoloji Dergisi 1999; 23:28- 31.

    12) Zeyrek F, Zeyrek CD, Özbilge H, Mızraklı AU. Şanlıurfa'da İlköğretim Çocuklarında Bağırsak Parazitlerinin Dağılımını Etkileyen Faktörler Ve Büyümeye Etkisi. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2003; 27:203-206.

    13) Giray H, Keskinoğlu P. İlkokul Öğrencilerinde Enterobius vermicularis Varlığı ve Etkileyen Etmenler. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2005; 29:255-257.

    14) Özcan S, Özcan H, Sönmez E, Yazar S. Kayseri\'de Dört İlköğ-retim Okulundaki Öğrencilerde Enterobius vermicularis Yaygınlığının Araştırılması. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2004; 28:24-26.

    15) Kaplan M, Polat SA, Kuk S, Ozan AT, Akgün D. Abdul-lahpaşa Eğitim ve Araştırma Sağlık Ocağı Bölgesindeki İlköğ-retim Okulu Öğrencilerinde Barsak Parazitlerinin Görülme Sıklığı. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2003; 27:40-44.

    16) Kuk S, Kılıç M, Taşkın E, Kaplan M. Kreşe Giden Okul Öncesi Yaş Grubundaki Çocuklarda Bağırsak Parazitlerinin Görülme Sıklığı. Fırat Tıp Dergisi 2003; 8:183-185.

    17) Yılmaz M, Korkmaz E, Karakoç S ve ark. Elazığ\'daki Üç İlköğretim Okulu Öğrencilerinde Ektoparazit ve Bağırsak Paraziti Yaygınlığının Araştırılması. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2007; 31:139-141.

    18) Turgay N, Yolasığmaz A. Taeniosis. In: Özcel MA (Editor). Özcel'in Tıbbi Parazit Hastalıkları. 1. Baskı, İzmir: Türkiye Parazitoloji Derneği Yayını No:22 Meta Basım Yayın Matbaacılık 2007:691-707.

    19) Çeliksöz A, Acıöz M, Değerli S, Alim A, Aygan C. Egg positive rate of Enterobius vermicularis and Taenia spp. by cellophane tape method in primary school children in Sivas, Turkey. Korean J Parasitol 2005; 43:61-64.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • [ Başa Dön ] [ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
    [ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]