[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]
Fırat Tıp Dergisi
2009, Cilt 14, Sayı 2, Sayfa(lar) 120-123
[ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
Omega-3 Yağ Asitlerinin Hmg-KoA Redüktaz İnhibitörlerine İlave Edilmesiyle Lipid Parametrelerinde Gözlenen Değişiklikler
Makbule Kutlu KARADAĞ1, Mehmet AKBULUT2
1Harput Devlet Hastanesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, ELAZIĞ, Türkiye
2Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, ELAZIĞ, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Hiperlipidemi, omega-3 yağ asitleri, HMG-KoA redüktaz inhibitörleri, Hyperlipidaemia, omega-3 fatty acids, HMG-CoA reductase inhibitors
Özet
Amaç: Ölümcül miyokart enfarktüsüne karşı, kalp sağlığının sürdürülmesi ve korunmasında uzun zincirli, özellikle de omega-3 gibi yağ asitlerinin önemli rol üstlendikleri bildirilmektedir. Çalışmamızda hiperlipidemi nedeniyle HMG-KoA redüktaz inhibitörü başlanan hastalara omega-3 yağ asitlerinin ilave edilmesiyle lipid profilindeki değişiklikler araştırıldı

Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya, hiperlipidemi nedeniyle HMG-KoA redüktaz inhibitörü başlanması planlanan toplam 55 vaka alındı. Daha sonra 4 hafta süreyle hastaların bir bölümüne (Grup A, yaş ortalaması (YO):49±5 yıl; n:27, 11 kadın) atorvastatin 20 mg/gün, diğer bir bölümüne ise (Grup B, YO:51±9 yıl, n:28, 13 kadın) atorvastatin 20 mg/gün+omega-3 yağ asidi 3gr/gün verildi. Bu sürecin sonunda ise, tüm hastaların total kolesterol (TK), LDL kolesterol, HDL kolesterol (HDL) ve trigliserid (TG) gibi lipid parametreleri tekrar incelenerek gruplar arasında fark olup olmadığı araştırıldı.

Bulgular: Grupların bazal klinik özellikleri benzerdi.(P>0,05). Takip süresince; Grup A’daki hastaların TK’de %28 (P:0,02), LDL’de %35 (p:0,001), TG’de %28 (p:0,01) düşme ve HDL’de %5 (p:0,067) artma saptandı. Grup B’deki hastaların TK’de %39 (p:0,001), LDL’de %40 (p.0,001), TG’de %41 (p:0,001) düşme ve HDL’de %19 (p:0,02) artma gözlendi. Tedavi sonrası özellikle Grup-B’de gözlenen TK’de ve TG’de düşme oranı grup A’dan belirgin olarak daha yüksekti (p<0,05).

Sonuç: Bu çalışmada HMG-KoA redüktaz inhibitörlerine omega-3 yağ asitlerinin ilave edilmesiyle lipid parametre düzeylerinde beklenen düşüşün daha fazla olabileceği kanaatine varıldı.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • Giriş
    Günümüzde kardiyovasküler hastalıkların etiyolojisinde lipoprotein alt gruplarının içeriğinin ve dağılımının önemli olduğunu gösteren ciddi bulgular mevcuttur1-4. Amerikan ulusal kolesterol eğitim programının (NCEP) rehberliğindeki erişkin tedavi panelinde (ATP-III) trigliserid (TG) seviyelerinin sınıflandırılması için sınırlar aşağı çekilmiş ve TG düzeyi 200 m/dl üzerinde olanlarda HDL dışı kolesterol düzeyleri (non-HDL) kolesterol tedavinin sekonder hedefi olarak kabul edilmiştir5. Non-HDL kolesterol seviyeleri ise total kolesterol değerinden, HDL kolesterol değeri çıkarılarak hesaplanır ve bu değer kardiyovasküler riskin hesaplanmasında LDL-kolesterol kadar değerli olduğu tahmin edilmektedir6,7. Dolayısıyla trigliserid düzeylerinin kabul edilebilir sınırlara çekilmesi için kombinasyon tedavi protokolleri elzem gibi görünmektedir.

    NEPTUNE II (NCEP Evaluation Project Utilizing Novel E-Technology) çalışmasında, dislipidemi tedavisi alan hastalarda hipertrigliseridemi insidansı %25 olarak saptanmış ve hipertrigliseridemi bulunan koroner arter hastalarının sadece %27’sinde hedef non-HDL değerlerine ulaşılabilmiştir8. Bu nedenle artmış trigliserid ve non-HDL kolesterol değerlerini düşürmek klinik bir ihtiyaç haline gelmiş durumdadır. Her ne kadar HMG KoA redüktaz inhibitörleri hedef plazma LDL-K seviyelerine ulaşmada primer seçilecek ilaç grubuysa da; statin monoterapisi, önerilen hedef non-HDL kolesterol değerlerine ulaşmada yeterli olmayabilir. Ayrıca statinlerin TG düzeylerini düşürmedeki etkinlikleri de orta derecededir. Bundan dolayı, statin tedavisi altındaki persistan hipertrigliseridemik hastalara non-HDL kolesterol seviyelerini de düşürecek omega-3 yağ asitleri gibi ajanların eklenmesi mantıklı bir yaklaşım seçeneği olarak karşımıza çıkmaktadır9-16.

    Çalışmamızda ise hiperlipidemi nedeniyle HMG-KoA redüktaz inhibitörü başlanan hastalara omega-3 yağ asitlerinin ilave edilmesiyle lipid profilindeki değişiklikler araştırıldı.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • Materyal ve Metot
    Çalışmaya, hiperlipidemi nedeniyle HMG-KoA redüktaz inhibitörü başlanması planlanan toplam 55 koroner arter hastalıklı vaka alındı. Tüm hastalara aynı diyet tedavi protokülü anlatılıp uygulandıktan sonra, 4 hafta süreyle hastaların bir bölümüne (Grup A; yaş ortalaması (YO):49±5 yıl; n:27, 11 kadın) atorvastatin 20mg/gün, diğer bir bölümüne ise (Grup B; YO:51±9 yıl; n:28, 13 kadın) atorvastatin 20mg/gün+omega-3 yağ asidi 3gr/gün verildi. Bu sürecin sonunda ise, tüm hastaların total kolesterol, LDL kolesterol, HDL kolesterol ve trigliserid gibi lipid parametreleri tekrar incelenerek gruplar arasında fark olup olmadığı araştırıldı.

    Hastaların tümünde kan örnekleri 12 saatlik açlık periyodundan sonra alındı ve bu kan örnekleri heparinsiz biyokimya tüplerine aktarılarak santrifüj edildi. Plazma trigliserid ve kolesterol düzeyleri için standart enzimatik yöntemler ve Hitachi 917 Biyokimyasal analizatör (Hitachi Ltd, Tokyo, Japan) kullanıldı. HDL-K düzeyleri için ise homogen enzimatik kolormatik yöntem kullanıldı (Boehring Mannheim, Germany). Bununla birlikte LDL-K düzeyleri, Friedewall denklemi17 kullanılarak; non-HDL düzeyleri ise, total kolesterolden HDL kolesterol miktarı çıkarılarak hesaplandı.

    İstatistiksel Analiz: Tüm verilerin değerlendirilmesinde SPSS istatistik programı (Versiyon 15.0) kullanıldı. Çalışma sonuçları ortalama değer±standart sapma veya yüzde değerleri olarak ifade edildi. Sayısal değerlerin karşılaştırılmasında Mann-Whitney U testi kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık sınırı p<0.05 değeri olarak kabul edildi.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • Bulgular
    Çalışma gruplarındaki hastaların bazal demografik özellikleri benzerdi (p>0.05), (Tablo 1). Takip süreci sonunda grup A’daki hastaların total kolesterol düzeyinde %28 (p:0.01), LDL’de %35 (p:0.001) ve TG’de %28 (p:0.01) düşüş izlenmesine karşılık; grup B’deki hastaların TK düzeyinde %39 (p:0.001), LDL’de %40 (p:0.001), TG’de %41 (p:0.02) düşme ve HDL’de ise %19 (p:0.001) artış saptandı (Tablo 2). Özellikle grup-B’deki hastaların TK ve TG düzeylerinde meydana gelen azalma, grup-A’daki hastaların TK ve TG düzeylerinden belirgin olarak daha fazlaydı ve bu nedenledir ki gruplar arasında istatistiki açıdan fark oluştu (p<0.05), (Tablo 3).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 1: Grupların bazal demografik özellikleri


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 2: Tedavi sonrası gruplardaki hastaların lipid profilinde meydana gelen yüzde (%) değişikler


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 3: Gruplardaki hastaların tedavi ile lipid profilinde meydana gelen değişiklikler

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • Tartışma
    Çalışmamızda, HMG-KoA redüktaz inhibitörlerine omega-3 yağ asitlerinin ilave edilmesiyle lipid parametrelerinde sağlanan düzelme tek başına statin uygulanmasından daha fazla bulundu. Bu da hedef lipid seviyelerine ulaşmada, kombine lipid düşürücü ilaç kullanım mantığının9-16 haklılığını göstermesi bakımından kanaatimizce önemli bir sonuçtur.

    Son zamanlarda NCEP erişkin tedavi kılavuzu (ATP III) trigliseridi tedaviye başlama sınırlarını daha da aşağılara çekerken; TG seviyeleri 200mg/dl üzerinde olan hastalarda non-HDL kolesterol’ü ve metabolik sendrom’u ikinci hedefi olarak belirlediğini görüyoruz5. Bundan dolayı, TG seviyeleri daha çok önemsendi ve bu kılavuz hedeflerine ulaşabilmesi için hastaların büyük bir bölümüne kombine ilaç tedavisi uygulanması gerekliliği tartışılır hale geldi. Her ne kadar HMG KoA redüktaz inhibitörleri, yüksek LDL seviyeleri için en çok tercih edilen ilaçlar olsa da; statin monoterapisi ile önerilen hedef non-HDL değerlerine ulaşılamayabilir. Bununla birlikte statinlerin TG değerlerini düşürmedeki etkinlikleri orta derecededir9-16.

    Çalışmamızda kombine hiperlipidemisi olan hastalarda atorvastatin ve omega-3 yağ asitlerinin birlikte kullanılmasının dislipideminin düzeltilmesinde daha etkin olduğunu görüldü. Kombinasyon tedavisi total kolesterol ve trigliserid seviyelerini belirgin oranda düşürürken HDL-kolesterol seviyelerini de %19 oranında artırdı. Daha önce yapılan bazı çalışmalarda ise omega-3 yağ asitlerinin serum TG seviyelerini %20 ile %40 arasında düşürdüğü görülmüştür18.19.

    Bu düşüşün de VLDL üretiminin azalmasına ve TG şilomikron temizlenmesiyle postprandial hiperlipideminin azaltılmasına bağlanmıştır20,21. Bunun dışında belirgin hipertrigliseridemik hastalarda, omega-3 yağ asitlerinin LDL-K seviyelerini %5 ile 10 arasında artırabileceği de görülmüştür19. Pravastatin ile Omega-3 yağ asitleri kombinasyonunu araştıran 32 hastalık bir çalışmada, 6 hafta sonunda omega-3 alanlara pravastatin eklenmesi ile TG seviyelerinde belirgin olmayan bir düşüşün yanında TK’de %18, LDL-K’de ise %24 ek düşme (fayda) olduğu görülmüştür15. Simvastatin ile yapılan 59 hastalık diğer bir çalışmada, simvastatin tedavisine eklenen omega-3 yağ asitleri TG seviyelerinde %28-35, non-HDL-K seviyelerinde %12 düşüş sağlarken LDL-K seviyelerinde ise belirgin bir kötüleşmeye yol açmadığı tespit edilmiştir22. Ayrıca Nordoy ve arkadaşları, omega-3 yağ asitlerinin atorvastatine eklenmesiyle HDL kolesterol’ün yükselebileceğini bildirmişler16. Tüm bu veriler elde ettiğimiz sonuçlarla uyumlu olması bakımından önemli olmakla birlikte, hedef lipid değerlerine ulaşmada kombine lipid düşürücü ısrarımızı da haklı çıkardığını düşünüyoruz. Ancak yine de bu konudaki bilgi açığının giderilebilmesi için daha geniş kapsamlı çalışmalara ihtiyaç olduğuna inanıyoruz.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • Sonuç
    Bu çalışmada, HMG-KoA redüktaz inhibitörlerine omega-3 yağ asitlerinin ilave edilmesiyle lipid parametre düzeylerinde beklenen düşüşün daha fazla olabileceği ve antiaterosklerotik özelliğe sahip HDL-K’de belirgin şekilde yükselebileceği kanaatine varıldı.
  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • Kaynaklar

    1) Austin MA, King M-C, Vranizan KM, Krauss RM. Atherogenic lipoprotein phenotype: a proposed genetic marker for coronary heart disease risk. Circulation 1990;82: 495-506.

    2) Austin MA, Krauss RM. LDL density and atherosclerosis. J Am Med Assoc 1995; 273:115.

    3) Stampfer MJ, Krauss RM, Ma J, Blanchce PJ, Holl LG, Sacks FM, Hennekens CH. A prospective study of triglyceride level, low-density lipoprotein particle diameter, and risk of myocardial infarction. J Am Med Assoc 1996; 276:882-88.

    4) Mack WJ, Krauss RM, Hodis HN. Lipoprotein subclasses in the Monitored Atherosclerosis Regression Study (MARS). Arterioscler Thromb Vasc Biol 1996; 16:697-704.

    5) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. Executive summary of the third report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III). JAMA 2001; 285:2486-97.

    6) Cui Y, Blumenthal RS, Flaws JA, et al. Non-high-density lipoprotein cholesterol level as a protective of cardiovascular disease mortality. Arch Intern Med. 2001; 161:1413-1419.

    7) Brittner V, Hardison R, Kelsey SF, et al, for the Bypass Angioplasty Revascularization Investigation. Non-high density lipoprotein cholesterol levels predict five-year outcome in the Bypass Angioplasty Revascularization Investigation (BARI). Circulation 2002; 106:2537-42.

    8) Davidson MH, Maki KC, Pearson TA, et al. Results of the National Cholesterol Education (NCEP) Program Evaluation Project Utilizing Novel E-Technology (Neptune) II survey and implications for treatment under the recent NCEP Writing Group recommendations. Am J Cardiol. 2005; 96:556-63

    9) National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III). Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) final report. Circulation.2002; 106:3143-421.

    10) Defilipps A, Sperling S. Understanding omega-3’s. Am Heart J 2006; 151:564-70.

    11) Pierce LR, Wysowski DK, Gross TP. Myopathy and Rhabdo-myolysis associated with lovastation- gemfibrozil combination therapy. JAMA 1990; 264:71-5.

    12) Mori TA, Burke V, Puddey IB, Watts GF, O’Neal DN et al. Purified eicosapentaenoic and docosahexaenoic acids have differential effects on serum lipids and lipoproteins, LDL particle size, glucose, and insulin in mildly hyperlipidemic men. Am J Clin Nutr 2000; 71:1085-94.

    13) Bhatnagar D, Mackness MI, Durrington PN. Treatment of mixed hyperlipidaemia using a combination of omega-3 fatty acids and HMG Co A reductase inhibitor. E Heart J 2001; 3: D53-8.

    14) Nordoy A, Bonaa KH, Nilsen H, Berge RK, Hansen JB, Ingebretsen OC. Effects of Simvastatin and omega-3 fatty acids on plasma lipoproteins and lipid peroxidation in patients with combined hyperlipidaeamia. J Intern Med 1998; 243: 163-70.

    15) Contacos C, Barter PJ, Sullivan DR. Effect of pravastatin and omega-3 fatty acids on plasma lipids and lipoproteins in patients with combined hyperlipidaemia. Arterioscl Thromb Vas Biol 1993; 13:1775-62.

    16) Nordoy A, Hansen JB, Brox J, Svenson B. Effects of atorvastatin and omega-3 fatty acids on LDL subfractions and postprandial hyperlipemia in patients with combined hyperlipemia. Nutr Metab Cardiovasc Dis 2001: 11; 7-16.

    17) Friedewall WT, Levy RI, Fredrickson DS. Estimation of the concentration of low-density lipoprotein cholesterol in plasma, without use of the preparative centrifuge. Clin Chem 1972; 18:499-502. (Abstract).

    18) Pownall HJ, Brauchi D, Kilinc C, et al. Correlation of serum triglyceride and its reduction by omega-3 fatty acids with lipid transfer activity and the neutral lipid compositions of high-density and low -density lipoproteins. Atherosclerosis 1999; 143: 285-97.

    19) Haris WS, n-3 Fatty acids and serum lipoproteins: human studies. Am J Clin Nutr 1997; 65(suppl); 1645S-1665S.

    20) Harris WS. Fish oils and plasma lipid and lipoprotein metabolism in humans: a critical review. J Lipid Res 1989; 30:785-807.

    21) Park Y, Harris WS. Omega-3 fatty acid supplementation accelerates chylomicron triglyceride clearence. J Lipid Res 2003; 44:455-63.

    22) Durrington PN, Bhatnagar D, Mackness MI, Morgan J, Julier K, Khan MA, France M. An omega-3 polyunsaturated fatty acid concentrate administered for one year decreased triglycerides in simvastatin treated patients with coronary heart disease and persisting hypertriglyceridaemia. Heart 2001; 85:544-48.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Sonuç
  • Kaynaklar
  • [ Başa Dön ] [ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
    [ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]