[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]
Fırat Tıp Dergisi
2010, Cilt 15, Sayı 4, Sayfa(lar) 184-187
[ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
Elazığ Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yoğun Bakımında İzlenen Zehirlenme Olgularının Geriye Dönük Analizi
İsmail DEMİREL
Elazığ Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon, ELAZIĞ, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Akut zehirlenme, yoğun bakım ünitesi, Acute poisoning, intensive care unit
Özet
Amaç: Çalışmamızın amacı, 2008-2010 yılları arasında yoğun bakım ünitemizde zehirlenme nedeniyle takip edilen hastaların geriye dönük olarak incelemektir.

Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmada, 2 yıl içerisinde Reanimasyon Ünitesine zehirlenme tanısı ile kabul edilen olgular, retrospektif olarak incelenmiştir.

Bulgular: Toplam 457 hastanın 325'i (%71.1) kadın, 132'si (%28.9) erkek ve K:E oranı yaklaşık 2.5:1 idi. Hastaların 72'si (%15.75) psikiyatrik tedavi almakta idi. En sık alınan ilaç grubu antidepresanlar (109 kişi, %23.8) ve bunlarında 57'si (%52.3) trisiklik antidepresandı. Hastaların 128'i (%28.6) birden fazla ve farklı ilaç almışlardı. Hastaların 12'si (%2.6) solunum yetmezliği nedeniyle entübe edildi. Bir (%0.21) hastada ise zehirlenme tablosu ölümle sonuçlandı.

Sonuç: Çalışma süresince akut zehirlenmelerde gençlerin ve kadınların, yüksek risk taşıyan grupları oluşturdukları, ilaç ile zehirlenmenin de en yaygın zehirlenme türü olduğu sonucuna vardık.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Giriş
    Zehirlenmeler çok eski çağlardan beri toplumları yakından ilgilendiren önemli sorunlardan biri olmuştur1. Herhangi bir kimyasal, fiziksel veya organik madde sindirildiğinde, solunduğunda, emildiğinde veya enjekte edildiğinde; küçük miktarlarda bile kimyasal etkileri ile yapılara zarar verebiliyor ve fonksiyonları bozabiliyorsa, bu maddeye zehir, olaya ise zehirlenme denilmektedir2.

    “Zehir” sözcüğü literatürde ilk kez M.Ö. 1230 yılında ölümcül maddelerden hazırlanan ilaç ve iksir olarak tanımlanmasına karşın zehir ve zehirlenmenin tarihçesi binlerce yıl öncesine dayanmaktadır. Yüzyıllar boyu, Romalılar zamanındaki politik suikastlerden çağdaş çevre sağlığına kadar zehirler insanlığın tarihinde önemli rol oynamıştır3.

    Zehirlenmeler; etkene, hastaneye başvuru süresine bağlı olarak ciddi sonuçlar doğurabilmektedir4.

    Otuz beş yaş altındaki travmatik olmayan koma nedenleri arasında zehirlenme en yaygın neden olup akut tıbbi başvuruların yaklaşık % 7-10'unu kapsar5,6. Anestezi uzmanları bu hastalarla yoğun bakımlarda ya da hastaların acil resüsitasyonları sırasında karşılaşırlar. Amerika Birleşik Devletlerinde zehirlenmeler yoğun bakım hastalarının % 5-10'unu kapsamaktadır ve multidisipliner Yoğun Bakım Üniteleri'nin yaklaşık % 5-30 kapasitesi zehirlenme olguları için kullanılmaktadır7.

    En sık zehirlenmeler ise ilaçlarla, keyif verici maddelerle, ev, endüstriyel ve tarımsal kaynaklı toksik maddelerle olmaktadır8.

    Çalışmamız Elazığ Eğitim ve Araştırma Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon yoğun bakım ünitesinde takip ettiğimiz zehirlenme vakalarının retrospektif olarak incelenmesini amaçlamaktadır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Materyal ve Metot
    Hastanemiz Anesteziyoloji ve Reanimasyon Yoğun Bakım Ünitesinde 01.06.2008 - 31.05.2010 tarihleri arasında akut ilaç zehirlenmesi tanısı ile yatırılan 457 olgu geriye dönük olarak incelenmiştir. Bu çalışmada hastaların cinsiyet, yaş, bilinç, aldıkları ilaç veya ilaçlar, ilaç alım amaçları, daha önce bu ilacı kullanıp kullanmadıkları, mekanik ventilasyon ihtiyaçları ve taburcu olma şekilleri araştırıldı.
  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Bulgular
    Hastanemiz Anesteziyoloji ve Reanimasyon Yoğun Bakım Ünitesi 2008 yılı 6. ayında hizmet vermeye başladığından, o tarihten 2010 yılı 6. ayına kadar 23 aylık sürede YBÜ'mizde akut ilaç zehirlenmesi tanısı ile 457 olgu izlenmiştir. Olguların 325'i (%71.1) kadın, 132'si (%28.9) erkek ve K:E oranı yaklaşık 2.5:1 idi. Olguların cinsiyet ve yaş gruplarına göre dağılımı Tablo 1' de gösterilmiştir.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 1: Olguların cinsiyet ve yaş gruplarına göre dağılımı.

    Yoğun bakımda izlenen olguların zehirlenme nedenleri ve mortalite oranları Tablo 2'de gösterilmiştir.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 2: Olguların zehirlenme nedenleri ve mortalite oranları.

    Akut olarak zehirlenmelerin 421'i (%92.2) intihar amacıyla 36'sı (%7.8) da kazayla olmuştur. Önceden psikiyatrik bozukluğu olan hastalar 72 (%15.75) olguydu. Olguların 128'i (%28.6) birden çok ilaç almıştı ve 30'unun (%6.56) aldığı ilaç bilinmemekte idi. En sık alınan ilaç grubu antidepresanlar 109 kişi (%23.8) ve bunlarında 57'si (%52.3) trisiklik antidepresanlardı. Antideprasanları sıklık sırasına göre %18.1 ile analjezik-antienflematuarlar, %7.0 ile antihistaminikler izlemekteydi. Tarım ilaçları ile zehirlenme toplam 26 (%5.7) olguydu. Yoğun Bakım Ünitesine alınan olguların %77.2'sinin bilinci açık, %22.8'i letarjik idi. Olguların tamamına mide lavajı ve aktif kömür uygulandı. Antidepresan alan 2 (%0.43) hastada EKG'de PR aralığında uzama, geniş QRS ve metabolik asidoz görüldü. Hastaların 12'si (%2.6) solunum yetmezliği nedeniyle entübe edildi. Etilen glikol zehirlenmesi nedeniyle akut böbrek yetmezliği gelişen bir olgu ise tedavisinin ardından nefroloji kliniğine devir edildi. Sadece 2 (%0.43) olguya medikal tedavi verilmedi. Toplam 35 (%7.65) olguya antidot verildi. Organofosfat zehirlenmesi nedeniyle bir olgu yatışının 15. günü multiorgan yetmezlik nedeniyle exitus oldu.

    Olguların aldıkları ilaç gruplarının yüzde olarak dağılımı Şekil 1'de gösterilmiştir.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 1: Alınan ilaç gruplarının yüzde olarak dağılımı.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Tartışma
    Akut zehirlenme, insanlarda önemli bir sağlık ve sosyoekonomik problemdir. Dünyada oranı gittikçe artmaktadır. Klinik olarak akut zehirlenmeden şüphelenildiğinde morbidite ve mortalitede oranı yüksek olduğundan erken tanı ve tedavi yapılmalıdır. Bunun için etiyoloji ve demografik özelliklerin bilinmesi gerekmektedir9.

    Taradığımız hasta grubunda zehirlenme vakalarının yaklaşık % 92.2'sinin intihar girişimi neticesinde olduğunu saptadık. Daha önce bu konu ile ilgili yapılmış geniş serili araştırmalarda da yoğun bakımlarda takip edilen zehirlenme olgularının %95'i intihara teşebbüs neticesinde oluştuğu saptanmıştır10.

    Zehirlenme nedeniyle takip ettiğimiz olguların büyük bölümünü 26-35 yaşlarındaki kadınlar oluşturmaktaydı. Konu ile ilgili daha önce yapılan çalışmalarda intihar girişimlerinin 25 yaş altı kadınlarda ve 25-30 yaş arası erkeklerde sık olduğu bildirilmiştir10.

    Tüm zehirlenme olgularının % 50'sinde birden çok ilaç kullanımı olduğu bildirilmektedir (5, 7, 10). Henderson ve ark.11 ilaç zehirlenmesi olan 732 hastayı incelemişler ve bu hastaların %46.8 inin birden çok ilaç aldığını tespit etmişlerdir. Çalışmamızda hastaların % 28.6'sı birden çok ilaç almıştı. Bizim çalışmamızda birden çok ilaç alanların yüzdesinin literatürdeki diğer çalışmalara göre düşük olmasının sebebinin; olgulardan alınan anamnezin güvenilir olmamasından ayrıca bölgesel ve sosyokültürel farklılıktan kaynaklandığını düşünmekteyiz.

    Olgularımızda ikinci sıklıkla alınan ilaç antidepresanlardı. Depresif hastalarda intihar girişimi yüksektir ve genellikle depresyon tedavisinde kullandıkları ilaçlarla intihar girişiminde bulunmaktadırlar. Bu konuda yapılan araştırmalar intihar girişimlerinin %50'i oluşturan olguların daha önceden psikiyatrik sorunları olan hastalar olduğunu göstermiştir12,13. Ancak intiharların önlenmesi amacıyla antidepresan kullanımı da önemli bir etkendir. Kasper ve ark.14 antidepresanların tedavi amacı ile olduğu kadar intihar amacı ile de kullanıldığını belirtmişlerdir. Bosch ve ark.15 yoğun bakım ünitesinde takip ettikleri 258 zehirlenme olgusunun 86'sının intihar amacıyla antidepresan ilaçlar aldıklarını tespit etmişlerdir. Çalışmamız da yoğun bakım ünitemizdeki zehirlenmelerin %23.8'ini antidepresan ilaçlarla zehirlenmeler oluşturuyordu. Ayrıca birden fazla ilaç alan grupta da antidepresan ilaçlar çoğunluktaydı.

    İlaç zehirlenmesi nedeni ile yoğun bakım şartlarında tedavi gerektiren antidepresan zehirlenmelerinin büyük bir kısmını trisiklik antidepresanlarla zehirlenmeler oluşturmaktadır. Graudins ve ark.16 1997-2001 yılları arasında toksikoloji servislerine gelen 256 antidepresan ilaç intoksikasyonu olgusunun %43'ünü trisiklik antidepresan alan hastaların oluşturduğunu bildirmişlerdir. Bu konuyla ilgili yapılan diğer araştırmalarda da trisiklik antidepresan ilaçların antidepresif ajanlar içinde intihar nedeniyle en sık kullanılanlar olduğu görülmektedir15,17,18. Yoğun bakım ünitemizde antidepresan ilaçlarla zehirlenme nedeniyle takip edilen hastaların %52.3'ünü trisiklik antidepresan ilaç alan hastalar oluşturuyordu.

    Literatürde belirtilen mortalite oranının %0-4,919 arasında değişmesine rağmen bizim çalışmamızda mortalite oranı 1 (%0.21) olguda gerçekleşmiştir. Mekanik ventilatör ihtiyacı gösteren olgu sayısı 12 (%2.6) olarak saptandı. Kaygusuz ve ark.20 yoğun bakım ünitesinde takip ettikleri 245 zehirlenme olgusunun 13'nün (%5.3) solunum yetmezliği nedeniyle entübe edildiğini bildirmişlerdir. Çalışmamızdaki oranların düşük olmasının nedeninin, genel durumu kötü olan intoksikasyon olgularının üniversite hastanesine başvurmasından kaynaklandığını düşünmekteyiz.

    Bu çalışmanın bulgularına göre akut zehirlenmelerde gençlerin, kadınların, yüksek risk taşıyan grupları oluşturdukları, ilaç ile zehirlenmenin de en yaygın zehirlenme türü olduğu sonucuna varılmıştır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Kaynaklar

    1) Chirasirisap K, Ussanawarong S,Tassaneeyakul W et al. A study of major causes and types of poisoning in Khonkaen,Thailand, Vet Hum Toxicol 1992; 34: 489- 492.

    2) http://www.acilveilkyardim.com Erişim tarihi 01.06.2010

    3) Wax. PM. Historical principles and perspectives. In: Goldfrank LR, Flomenbaum NE, Lewin NA, Weisman RS, Howland MA, Hoffman RS, eds. Goldfrank's Toxicologic Emergencies, 7th edition, USA, The McGraw-Hill Companies, 2002: 1-17.

    4) http://www.thehealthnews.org Erişim tarihi 01.06.2010

    5) Fuller GN, Rea AJ, Payne JF, Lant AF. Parasuicide in central London 1984-1988. J R Soc Med 1989; 82: 653-656.

    6) Kurtoğlu S. Zehirlenmeler Teşhis ve Tedavi. 1. Basım. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Basımevi; 1992; 1-47.

    7) Leykin Y, Halpern P, Silbiger A, et al. Acute poisoning treated in the intensive care unit: A case series. Isr J Med Sci 1989; 25: 98-102.

    8) Kayhan Z. Klinik Anestezi. 2. Basım. İstanbul: Logos Yayıncılık; 1997; 754-758.

    9) Soori H. Developmental risk factors for unintentional childhood poisoning. Saudi Med J, 2001; 22: 227-230.

    10) Fuller GN, Rea AJ, Payne JF, Lant AF. Parasuicide in central London 1984-1988. J R Soc Med, 1989; 82: 653-656.

    11) Henderson A, Wright M, Pond SM. Experience with 732 acute overdose patients admitted to an intensive care unit over six years. Med J Aust 1993; 158: 28-30.

    12) Staikowsky F, Uzan D, Grillon N, et al. Voluntary drug poisoning cases admitted to an emergency care unit. Presse Med 1995; 24: 1296-1300.

    13) Beskow J. Depression and suicide. Pharmacopsychiatry 1990; 23: 3-8.

    14) Kasper S, Schindler S, Neumister A. Risk of suicide in depression and its implication for psychopharmacological treatment. Int Clin Psychopharmacol 1996; 11: 71-79.

    15) Bosch TM, van der Werf TS, Uges DR, et al. Antidepressant self-poisoning and ICU admissions in a university hospital in The Netherlans. Pharm World Sci 2000; 22: 92-95.

    16) Graudins A, Dowsett RP, Liddle C. The toxicity of antidepressant poisoning: is it changing? A comparative study of cyclic and newer serotonin-specific antidepressants. Emerg Med 2002; 14: 440-446.

    17) Ramchandani P, Murray B, Hawton K, House A. Deliberate self poisoning with antidepressant drugs: a comparison of the relative hospital costs of cases of overdose tricyclics with those of selective-serotonin re-uptake inhibitors. J Affect Disord 2000; 60: 97-100.

    18) Phillips S, Brent J, Kulig K, Heiligenstein J, Birkett M. Fluoxetine versus tricyclic antidepressants: a prospective multicenter study of antidepressant drug overdoses. The Antidepressant study Group. J Emerg Med 1997; 15: 439-445.

    19) Seydaoglu G, Satar S, Alparslan N. Frequency and mortality risk factors of acute adult poisoning in Adana, Turkey, 1997-2002. Mt Sinai J Med, 2005; 72: 393-401.

    20) Kaygusuz K, Gürsoy S, Kılıçcıoğlu F, Özdemirkol İ, Mimaroğlu C. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Yoğun Bakım Ünitesinde 1998-2004 Yılları Arasında Akut İlaç Zehirlenmesi Tanısı İle Takip Edilen Olguların Geriye Dönük Analizi. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2004; 26: 161-165.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • [ Başa Dön ] [ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
    [ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]