Amaç: Sigara alkol ve madde bağımlılığı, gençlik çağında başlamakta ve çoğu kez ömür boyu sürmektedir. Bu çalışmada Kırklareli Üniversitesi öğrencileri arasında sigara, alkol ve madde kullanım yaygınlığını araştırmak amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Kırklareli Üniversitesi’nde 2010-2011 Bahar döneminde öğrenim gören 9698 öğrenciden, 902 kişi orantılı tabaklı örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Okullara ve sınıflara göre tabakalandırılmış ve öğrenciler basit rastgele örnekleme dahil edilmiştir..

Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 20.9±1,8’dir. Öğrencilerin %45.4’ü sigara içmektedir; hergün düzenli sigara içenler %34.9’dur. Gençlerin %64’ü alkollü içkiyi denemiş ve %17.1’i haftada birden daha sık alkol almaktadır. Yaşam boyu en az bir kez madde kullanımı %10.4 iken en çok denenen maddeler esrar(%4.1) ve uçuculardı(%3.2).Sigara, alkol, madde kullanımı; erkeklerde, ailesiyle iletişiminin kötü olduğunu belirten öğrencilerde daha yüksektir. Sigara içen gençlerde; içmeyenlere göre alkol alma ve madde deneme anlamlı düzeyde fazladır. Madde deneme ve alkol kullanımı ile öğrencilerin kaldığı yer arasında bir ilişki bulunmazken; yurtta kalan öğrencilerde sigara içimi daha azdır. Ailesinin geliri yüksek olanlarda; sigara ve alkol kullanımı daha yüksektir.

Sonuç: Üniversite gençlerinde, sigara kullanımı yaygındır. Alkol kullanımı ve yaşam boyu en az bir kez madde deneyen öğrencilerin sıklığı; batı ülkelerine göre daha düşük olmakla birlikte azımsanacak boyutta değildir. Üniversite öğrencileri için yapılacak sağlık hizmetlerinde; bağımlılık yapıcı maddeleri bıraktırmaya yönelik çalışmalara da yer verilmesi faydalı olabilir.

Psikoaktif madde kullanımı ve bunlara bağımlılık durumları, dünyanın birçok ülkesinde önemli sağlık sorunları oluşturmaktadır. En yaygın kullanılanlar sigara ve alkoldür ve bunu diğer uyarıcı maddeler izler¹. Dünya genelinde her on ölümden biri sigara kullanımı nedeniyle olmaktadır. Yılda beş milyondan fazla kişi bu nedenle ölmektedir². Sigara; koraner kalp hastalığı, serebrovasküler hastalık, kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve başta akciğer kanseri olmak üzere pek çok organ kanserine neden olur³. Dünyada 150 milyon gencin sigara kullandığı ve gelecek yaşamlarında 75 milyon gencin sigaranın oluşturduğu sağlık sorunu ile öleceği tahmin edilmektedir⁴. Ülkemizde de gençler arasında sigara alışkanlığı yaygındır^5,6. On beş ayrı ilde lise öğrencilerinde yapılan bir çalışmada; gençlerin %63.9’unun sigarayı yaşam boyu en az bir kez kullandığı bulunmuştur⁷. Yapılan çalışmalar sigarayı deneyen dört gençten, üçünün zamanla bağımlı haline geldiğini göstermektedir⁸. Sigara içen gençlerde; alkol ve uyuşturucu madde kullanımı daha sık görülmektedir^9,10.

Sigara gibi, alkol ve madde kullanımını denemek de gençlik dönemine rastlamaktadır. Madde bağımlılığı ile ilişkisi bakımından en çok incelenen gelişimsel dönem, ergenlik dönemidir. Madde kullanımı, bağımlılık, intoksikasyon, yoksunluk, demans gibi çeşitli bozukluklara yol açmaktadır¹¹. İlerleyen yıllarda alkol kullanımı da, çeşitli ruhsal, nörolojik bozukluklar, bağımlılık ve karaciğer sirozu, gastrit, akut pankreatit gibi fiziksel bozukluklara neden olabilmektedir¹⁰.

Bu çalışmada; bir halk sağlığı sorunu olan sigara, alkol ve madde bağımlılığının Kırklareli Üniversitesi öğrencileri arasındaki kullanım sıklığını ve bunları etkileyen faktörleri araştırmak amaçlanmıştır.

Objective: Tobacco, alcohol, and substance addiction starts in adolescence and often lasts for life. This study aims to research the prevalence of cigarette, alcohol, and substance use among the students of Kırklareli University.

Material and Method: Of the 9,698 students studying at Kırklareli University for the spring term 2010-2011, 902 were selected using the proportional stratified sampling method. Stratification was done by school and class, and students were then selected through basic random sampling.

Results: The average age of the students participating in the study was 20.9 ±1.8. 45.4% of students smoke, with 34.9% regularly smoking every day. 64% of students had tried alcoholic beverages and 17.1 % use alcohol more than once each week. 10.4% of students had tried using substances at least once in their life, with marijuana (4.1%) and solvents (3.2%) reported as the substances most commonly tried.

Conclusion: Tobacco usage is common in young people at university. The ratio of students who used alcohol and tried substances at least once in their lives, while lower than in western countries, is not insignificant. For the health services that will be provided to the university students it would be appropriate to include the services that would support them to refrain from the drug addiction materials.