Bu yazıda 32 yaşındaki bir erkek olgunun hava yastığı yaralanmasına bağlı gelişen göz bulgularını, hastalığın seyrini ve komplikasyonlarını sunmayı amaçladık.

Büyütmek İçin Tıklayın

Resim 1: Olgunun başvuru anındaki kornea ödemi ve hifema tespit edilen ön segment görünümü

Büyütmek İçin Tıklayın

Resim 2: Üstte solda olgunun kornea ödeminin düzeldiği ve iriste düzensizlik olduğu görülüyor. Üstte sağda fundus fotoğrafında yoğun makula ödemi ve yaygın subretinal hemorajiler izlenmekte. Altta optik koherens tomografi kesitinde subretinal sıvı, diffüz makula ödemi ve retina pigment epitel düzensizliği mevcut.

Olgumuzun kazadan 3 hafta sonraki kontrol muayenesinde, kornea ödeminin tamamen gerilediği, ancak iriste yer yer düzensizlikler olduğu ve pupillanın middilate kaldığı görüldü. Fundus muayenesinde makulada pigmenter değişiklikler ve midperiferde subretinal ve retinal hemorajiler izleniyordu. Olgunun nihai görme keskinliği 50 cm'den parmak sayma düzeyinde idi ve tashih ile artmıyordu.

Hava yastığı, 25 km/saat üzerindeki hızlarda oluşan çarpışmalarda araçta bulunan sensörlerin çarpışmayı algılamasından 15 milisaniye sonra, hava yastığı içindeki sodyum azid (NaN₃)'in ısıtılarak ayrışması sonucu ortaya çıkan azot gazı ile şişerek genişler. Bu esnada oluşan nitrojen, az miktarda karbondioksit, eser miktarda sodyum hidroksit, sodyum bikarbonat ve metalik oksitler ortama salınmaktadır. Bu maddelere bağlı kimyasal yanıklar oluşabilmektedir. Emniyet kemerinin bağlanmadığı durumlarda hava yastığı tam olarak şişmeden sürücü ve yolcunun hava yastığına teması nedeniyle künt travma ve kimyasal yanık oluşması ihtimali de artacaktır. Ayrıca kısa boylu yolcularda olduğu gibi, hava yastığının açıldığı bölme ile yolcu arası mesafenin kısa olması travma riskini arttırmaktadır. Bu etkileri asgariye indirmek için hava yastığının ön arka genişlemesini azaltıp radyal genişlemesine imkan tanıyacak ve uygulanacak kuvvetin eşit olarak dağıtılmasını sağlayacak şekilde modifikasyonlar ile bu tür yaralanmaların azaltılması amaçlanmaktadır².

Hava yastığının bahsedilen koruyucu etkileri yanında istenmeyen komplikasyonlara yol açtığı bildirilmiştir. Hava yastığının açılmasına bağlı olarak literatürde kornea abrazyonundan ile glob rüptürüne kadar hafiften şiddetliye doğru değişkenlik gösteren göz komplikasyonları bildirilmiştir^3,4. Hava yastığının açılması ile oluşan künt travma etkisi sonucu ön segmentte korneal abrazyon, hifema, göz kapağı laserasyonu, travmatik üveit, açı resesyonu, travmatik katarakt, korneal ve skleral laserasyonlar, lens dislokasyonu ve kimyasal keratit görülebilir iken, arka segmentte vitreus içi kanama, preretinal ve subretinal kanamalar, retina yırtığı ve dekolmanı, kommosyo retina, maküla deliği, koroid rüptürü, siklopetarya, travmatik optik nöropati gibi komplikasyonlar görülebilmektedir^2,5.

Hava yastığı travmasında en sık kornea hasarı görülürken, travmatik hifema ikinci sıklıkta gözlenir². Bizim olgumuzun başvuru anındaki ön segment bulguları, diffüz kornea ödemi ve travmatik hifema idi. Arka segment komplikasyonları daha az görülmekle birlikte, görme kaybı retina ve optik sinir hasarına bağlı olarak daha sık görülmektedir. Olgumuzun fundus bulgularını maküla ödemi ve yaygın subretinal kanamalar oluşturmaktaydı ve kalıcı görme kaybına neden olmuştu. Olgumuzun geçirdiği kazada araç hızının fazla olmamasına rağmen ciddi göz travması oluşması emniyet kemeri takmaması ile açıklanabilir.

Günümüzde yeni üretilen motorlu araçların hemen hepsinde yolcu güvenliği için hava yastığı bulunmaktadır. Hava yastığının kaza anında hayat kurtarıcı özelliği yanında oküler komplikasyonların oluşmasını engellenmesi için sürücü ve yolcular emniyet kemerlerini takmalı, koltuk seviyesi sürücü ve yolcu boyu ile uyumlu olacak şekilde yükseltilmeli, özellikle ön koltuklarda oturan yolcular hava yastığının açıldığı araç içi kısımlara asgari mesafede bulunmalıdırlar. Ayrıca hava yastığı travması oluşan olgularda kimyasal göz yaralanması olabileceği de akılda tutulmalıdır.

1) www.trafik.gov.tr (giriş tarihi 03.06.2011).

2) Pearlman JA, Au Eong KG, Kuhn F, Pieramici DJ. Airbags and eye injuries: epidemiology, spectrum of injury, and analysis of risk factors. Surv Ophthalmol 2001; 46: 234-42.

3) Kenney KS, Fanciullo LM. Automobile air bags: friend or foe? A case of airbagassociated ocular trauma and a related literature review. Optometry 2005; 76: 382–6.

4) Ball DC, Bouchard CS. Ocular morbidity associated with airbag deployment: a report of seven cases and a review of the literature. Cornea 2001; 20: 159–63.

5) Stein JD, Jaeger EA, Jeffers JB. Air bags and ocular injuries. Trans Am Ophthalmol Soc 1999; 97: 59–82.