[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]
Fırat Tıp Dergisi
2019, Cilt 24, Sayı 1, Sayfa(lar) 014-017
[ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
Akut Gastroenteritli Çocuklarda Rotavirüs Sıklığı
İsmail TOPAL1, Aytekin ÇIKMAN2, Yusuf Kemal ARSLAN3, İlknur SÜRÜCÜ KARA1, Necla AYDIN PEKER1, Faruk KARAKEÇİLİ4
1Erzincan Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Erzincan, Türkiye
2Erzincan Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Erzincan, Türkiye
3Erzincan Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dalı, Erzincan, Türkiye
4Erzincan Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Erzincan, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Akut Gastroenterit, Çocuk, İmmunokromotografi, Rotavirüs, Acute Gastroenteritis, Child, Immuno-chromatography, Rotavirus
Özet
Amaç: Gastroenteritler, bebeklik ve çocukluk döneminde sık görülen bir klinik durumdur. Dünyada beş yaşından küçük çocuklarda görülen ölümlerin %17’sine ishalli hastalıkların neden olduğu bildirilmektedir. Bu yaş grubundaki akut gastroenterit vakalarının %70’inde etken virüslerdir. Rotavirüs en sık görülen viral etkendir. Çalışmada Erzincan Mengücek Gazi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne ishal şikayetiyle başvuran çocuk hastalarda rotavirüs sıklığının belirlenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Ocak 2013 - Aralık 2016 tarihleri arasında rotavirüs antijeni açısından taranan 7851 hastanın dışkı örneği sonuçları retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Bu süreler içerisinde Rotavirüs antijen varlığı taze dışkı örneklerinde immünokromatografik yöntemle araştırılmıştır.

Bulgular: Dışkı örnekleri alınan hastaların 4416’sı (%56) erkek, 3435’i (%44) kız olup, 820’sinde (%10.44) rotavirüs antijen pozitifliği tespit edilmiştir. Rotavirus pozitifliği en sık 2-5 yaş grubunda kış ve ilkbahar mevsimlerinde görülmüştür.

Sonuç: Rotavirüs enfeksiyonları halen toplum sağlığı açısından önemini korumakta ve mevsimsel salgınlara sebep olmaktadır. Özellikle 2-5 yaş aralığında sık görülmesi nedeniyle rotavirüs aşısının ulusal aşı programına alınması gözden geçirilmelidir.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Giriş
    Gastroenteritler, bebeklik ve çocukluk döneminde sık görülen bir klinik durumdur. Dünyada enfeksiyonlara bağlı ölümler arasında ilk sıralarda yer alan gastroenterit, günümüzde önemli sağlık sorunlarından biridir 1,2. Gastroenterit, aşırı dehidratasyon sonucu ölüme neden olabilmektedir. Dünyada beş yaşından küçük çocuklarda görülen ölümlerde ishalli hastalıklar önemli bir yere sahiptir 3. Beş yaş altı çocukların akut gastroenterit vakalarının %70’inde etken olarak virüsler saptanmaktadır 4. Ülkemizde 0-14 yaş arası çocuk ölümlerinin %8.4’ünde ishalli hastalıkların sorumlu olduğu bildirilmektedir 5,6. Akut ishallerin çoğundan sorumlu olan rotavirüsler, gelişmekte olan ülkelerdeki ishal nedenli ölümlerin önemli bir nedenidir 7.

    Reoviridae ailesi içerisinde yer alan Rotavirüs, çift iplikli, segmentli bir RNA virüsüdür. Antijenik olarak yedi farklı gruba ayrılır: A-G. Grup A rotavirüs ishallerinin en sık nedenidir. Bulaş fekaloral yol aracılığı ile olmaktadır. Zarfsız olması nedeniyle dış ortama/dezenfektanlara dirençlidir ve nozokomiyal enfeksiyon etkeni olarak karşımıza çıkmaktadır. Rotavirüs, özellikle kış mevsiminde epidemiler yaparak; ateş, kusma ve karın ağrısı ile seyreden ishallere sebep olmaktadır 8,9.

    Dünya ölçeğinde ve lokal olarak rotavirüsün yaygınlığı konusunda birçok çalışma yapılmıştır. Bu virüsün görülmesinde bölgesel hijyen önemlidir. Yöremizde hijyen ve diğer yaşam şartlarının bu enfeksiyonla ilgisi dikkate alındığında bu konunun irdelenmesinin bilimsel çalışmalara olumlu katkı sağlayabileceği düşünülmüştür. Bu çalışmada, hastanemize ishal şikayeti ile başvuran çocuk hastaların dışkı örneklerinde rotavirüs pozitifliğinin tespiti ile birlikte yaş ve dönemsel sıklığının belirlenmesi amaçlanmıştır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Materyal ve Metot
    Çalışmamızda Ocak 2013 - Aralık 2016 tarihleri arasında hastanemizde akut gastroenterit ön tanısı ile değerlendirilen, 0-18 yaş grubundaki çocuk hastalara ait 7851 dışkı örneğinde rotavirus antijeni araştırılmıştır. Temiz, kuru ve ağzı kapalı kaplarla mikrobiyoloji laboratuvarına gönderilen dışkı örnekleri bekletilmeden işleme alınmıştır.

    Rotavirüs antijen varlığı immünokromatografik yöntem (RDS Rotavirus test kiti, Ankara, Türkiye) kullanılarak, üretici firmanın çalışma prosedürüne uygun olarak araştırılmıştır. Buna göre sıvı örneklerden pipet, katı örneklerden çubuk ile alınan dışkı örnekleri tampon çözelti ile süspanse edilmiştir. Elde edilen ekstrakttan 6-7 damla test kasetinin numune havuzuna eklenmiş, kontrol ve test bölgelerinde çizgi beliren örnekler pozitif kabul edilmiştir.

    Rotavirüs pozitiflik oranları aylara, yıllara, mevsimlere ve Stage 6 kriterine bağlı olarak oluşturulan yaş gruplarına göre özetlenmiştir 10. Kategorik değişkenler n (%) olarak ifade edilmiştir. Kategorik değişkenlerin analizinde Pearson ki-kare testi kullanılmıştır. Oranlar ifade edilirken grafiksel gösterimlerden yararlanılmıştır. Ki-kare testinde sütun karşılaştırmaları yapılırken Bonferroni düzeltmesi yapılmıştır. Değerlendirmede p <0,05 olduğu durumlar istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Verilerin analizinde IBM SPSS ver. 19 paket programı kullanılmıştır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Bulgular
    Hastanemize akut gastroenterit ön tanısı ile müracaat eden 7851 çocuktan 4416’sı (%56) erkek, 3435’i (%44) kız olup, 820 (%10.44) rotavirüs antijen pozitifliği tespit edilmiştir. Rotavirüs antijen pozitifliği yıl bazında değerlendirildiğinde pozitiflik oranı açısından yıllar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır (p <0.001). Değerlendirme sonucunda bu farkın 2013 yılındaki pozitiflik oranından kaynaklandığı belirlenmiştir (Tablo 1).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 1: Rotavirüs pozitiflik oranının yıllara göre dağılımı.

    Rotavirüs antijen pozitifliği mevsim bazında değerlendirildiğinde pozitiflik oranı açısından mevsimler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılığa rastlanmıştır (p <0.001). Değerlendirme sonucunda yalnızca kış ve ilkbahar mevsimlerinde pozitiflik oranlarının benzer ve yüksek olduğu, sonbahar mevsiminde pozitiflik oranının bu iki mevsime göre daha düşük olduğu görülmüştür. En düşük pozitiflik oranı ise yaz aylarında görülmüştür (Tablo 2).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 2: Rotavirüs pozitiflik oranının mevsimlere göre dağılımı.

    Çalışmamızda değerlendirilen tüm hastaların rotavirüs açısından ortalama pozitiflik oranlarının yıllara ve mevsimlere göre dağılımı Şekil 1’de, aylara göre dağılımı ise Şekil 2’de gösterilmiştir.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 1: Rotavirüs ortalama pozitiflik oranlarının yıllara ve mevsimlere göre grafiği.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 2: Rotavirüs antijen pozitifliğinin aylara göre dağılımı.

    Rotavirüs antijen pozitifliği yaş gruplarında değerlendirildiğinde pozitiflik oranları açısından gruplarda istatistiksel olarak anlamlı farklılığa rastlanmıştır (p <0.001). Değerlendirme sonucunda erken çocukluk (2-5 yaş) grubunda en yüksek pozitiflik oranına rastlanmıştır. En düşük pozitiflik oranı ise erken adölesan (12-18 yaş) grubunda tespit edilmiştir (Tablo 3). Ayrıca, çalışmamızda değerlendirilen tüm hastaların rotavirüs açısından ortalama pozitiflik ve negatiflik oranlarının yaş gruplarına göre dağılımı Şekil 3’te gösterilmiştir.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 3: Rotavirüs pozitiflik oranının yaş gruplarına göre dağılımı.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 3: Rotavirüs pozitiflik oranlarının yaş gruplarına göre dağılımı.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Tartışma
    Tüm dünyada ve ülkemizde rotavirüs ciddiyetinin kavranması nedeni ile epidemiyolojik çalışmaların sayısı artmıştır. Rotavirüs pozitifliği tespitinde; hastanemizde olduğu gibi çoğunlukla immünokromotografik yöntemler kullanılmıştır. Dünyada rotavirüs enfeksiyonlarının görülme sıklığı %14-62 arasında değişmekte olup, bu oran ülkelere göre değişiklik göstermektedir. Türkiye’de rotavirüs sıklığı çeşitli çalışmalarda %9.9 ile %39.9 arasında tespit edilmiştir 15. Bu çalışmalarda; İlktaç ve ark. 16 %15.5, Biçer ve ark. 17 %23.9, Özer ve ark. 18 %9.4 rotavirüs antijen pozitifliği saptamıştır. Çalışmamızda saptadığımız %10.4’lük rotavirüs antijen pozitifliği bu çalışmalarla benzerlik göstermektedir.

    Balkan ve ark. 19 Erzurum’da 2010-2011 yıllarında yaptıkları çalışmada rotavirüs antijen pozitifliğini toplamda %25.9 olmak üzere sonbahar %12, kış %65, ilkbahar %17, yaz %6 oranında yayınlamışlardır. Koçak ve ark.’nın 20 Ankara’da 2010-2014 yılları arasında çocuk servisine akut gastroenterit tanısıyla yatırılan hastalardaki çalışmalarında rotavirüs antijen pozitifliğini toplam %22.5, sonbahar %28, kış %27, ilkbahar %24, yaz %21 ve en sık 2 yaş altı (%66.2) olarak bildirmişlerdir. Tekin ve ark. 21 Çanakkale’de yaptıkları çalışmada rotavirüs pozitifliğini %23.6 tespit ederken, 2 yaş altı çocuklarda sıklık %34.5, mevsimlere göre ilkbaharda %27.8, yazın %14.6, sonbaharda %26.3 ve kışın %21.4 olarak bildirmişlerdir. Çalışmamızda değerlendirilen tüm hastalarda rotavirüs pozitiflik oranları en sık 2-5 yaş arası erken çocukluk döneminde %13.28 olarak tespit edilmiştir. Mevsimlere göre ise kış %15.6, ilkbahar %15.3, yaz %4.0, sonbaharda %10.2 olarak tespit edilmiştir. Rotavirüs antijen pozitifliği tespit edilen vakaların mevsimlere göre dağılımı incelendiğinde ise; kış %31.3, ilkbahar %28.4, yaz %11.6 sonbahar %28.7 olarak tespit edilmiştir. Pozitif vakaların yaşa göre dağılımı değerlendirildiğinde yine en sık 2-5 yaş arası %63.8 olarak bulunmuştur. Rotavirüs, özellikle sonbahar sonları ve kış mevsiminde salgınlara sebep olmaktadır. Ülkemizde yapılan çalışmalarda yaz aylarında diğer aylara nazaran sıklığı daha az görülmektedir. Bizim çalışmamızda da yaz aylarında rotavirüs sıklığı %4.0’le en az görülürken, kış ve ilkbahar dönemlerinde en fazla görülmüştür. Kayseri’de Berk ve ark.’nın 8 yaptığı çalışmada ilkbaharda rotavirüs antijen pozitifliğini %31.9 olarak bildirilmiştir. Bizim çalışmamızda da benzer şekilde ilkbahardaki rotavirüs pozitifliği %28.4 olarak tespit edilmiştir. Bu durumu Kayseri gibi karasal iklime sahip olan ilimizde kış mevsiminin daha uzun sürmesiyle açıklayabiliriz.

    Çalışmamızda yıllara göre yaptığımız değerlendirmede rotavirüs pozitifliği 2013 yılında %17.4, 2014’de %9.1, 2015’de %8.1, 2016’da %9,6 olarak tespit edilmiş olup 2013 yılına göre diğer yıllarda anlamlı bir düşüş görülmüştür. Bunun başlıca sebepleri arasında; 2013 yılı için bir rotavirüs salgını olabileceği gibi ilimizdeki pediatri hekimi sayısındaki artış ile birlikte rotavirüs aşısının daha fazla önerilmesinin de bu duruma katkı sağladığı düşünülmüştür.

    Sonuç olarak rotavirüs enfeksiyonları halen önemini korumakta ve kış mevsiminde salgınlara sebep olmaktadır. Gastroenterit düşünülen vakalarda mutlaka rotavirüs antijen taraması yapılmalıdır. En sık beş yaş altı çocuklarda görülmesi nedeniyle kreş ve gündüz bakım evlerinde hijyen kurallarına azami olarak uyulmalıdır. Diğer merkezlerin çalışma verileri ile birlikte çalışmamızdaki vaka sayısının fazlalığı göz önüne alındığında rotavirüs aşısının ulusal aşı programına alınmasının yararlı olacağı kanısındayız.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Kaynaklar

    1) Monavari SHR, Hadifar S, Mostafaei S et al. Epidemiology of rotavirus in the Iranian children: A systematic review and meta-analysis. J Glob Infect Dis 2017; 9: 66-72.

    2) Yanık Yalçın T, Yıldırım D, Alkan S. Frequency of rotavirus and adenovirus in children with diarrhea in Sivas Numune Hospital. Cumhuriyet Medi-cal Journal 2016; 38: 258-62.

    3) Greuter T, Magdeburg B. The most common acute gastrointestinal infections. Praxis (Bern 1994) 2015; 104: 1135-9.

    4) Konca Ç, Tekin T, Akgün S et al. Prevalence of rotavirus in children with acute gastroenteritis, seasonal distribution, and laboratory findings in the southeast of Turkey. J Pediatr Inf 2014; 8: 7-11.

    5) T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzısıhha Merkez Başkanlığı (RSHMB). National burden of disease and cost effectiveness project, Burden of disease final report, Ankara (2004).

    6) World Health Organization (WHO). The Global Burden of Disease 2004 Update, WHO Press, Ge-neva (2008).

    7) Thongprachum A, Khamrin P, Maneekarn N, Hayakawa S, Ushijima H. Epidemiology of gastroenteritis viruses in Japan: Prevalence, seasonality, and outbreak. J Med Virol 2016; 88: 551-70.

    8) Berk E, Kayman T. Akut gastroenteritli çocuk hastalarda rotavirüs sıklığı. ANKEM Dergisi 2011; 25: 103-6.

    9) Patton JT. Rotavirus diversity and evolution in the postvaccine world. Discov Med 2012; 13: 85-97.

    10) Williams, K, Thomson D, Seto I et al. Standard 6: age groups for pediatric trials. Pediatrics 2012; 129: 153-60.

    11) Gültepe B, Yaman G, Çıkman A, Güdücüoğlu H. Çocukluk yaş grubu gastroenteritlerde rotavirus ve adenovirus sıklığı. Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergisi 2012; 42: 16-20.

    12) Seo JH, Park JJ, Lim JY et al. Changes in anti-group A rotavirus antibody seroprevalence and levels in the Western Gyeongnam Province of Korea over 16 years. J Korean Med Sci 2013: 28: 55-61.

    13) Şimşek Y, Bostancı İ, Bozdayı G et al. Frequency and serotype features of rotavirus in 0-5 age children with acute gastroenteritis, Türkiye Klinikleri Journal Pediatr 2007; 16: 165-70.

    14) Parashar UD, Hummelman EG, Bresee JS, Miller MA, Glass RI. Global illness and deaths caused by rotavirüs disease in children. Emerg Infect Dis 2003; 9: 565-72.

    15) Kurugöl Z, Geylani S, Karaca Y et al. Rotavirus gastroenteritis among children under five years of age in İzmir, Turkey. Turk J Pediatr 2003; 45: 290-4.

    16) İlktaç M, Şahin A, Nazik H, Öngen B. Akut gastroenteritli çocuklarda rotavirus sıklığının araştırılması ve rotavirüs sezonunun takibi. ANKEM Dergisi 2012; 26: 25-9.

    17) Biçer S, Şahin GT, Koncay B et al. Frequency of gastroenteritis in pediatric emergency department. Çocuk Enfeksiyon Dergisi 2008; 2: 96-9

    18) Özer TT, Yula E, Deveci Ö et al. Frequency of rotavirus and enteric adenoviruses among children with acute gastroenteritis in a district hospital. J Microbiol Infect Dis 2011; 1: 64-7.

    19) Balkan ÇE, Çelebi D, Çelebi Ö, Altoparlak Ü. Erzurum’da 0-5 yaş arası çocuklarda rotavirus ve adenovirus sıklığının araştırılması. Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergisi 2012; 42: 51-4.

    20) Koçak M, Çalışkan E, Köksal AO. Rotavirus frequency in children with acute gastroenteritis who were hospitalized in Keçiören Education and Research Hospital pediatric clinic. ANKEM Dergisi 2014; 28: 134-7.

    21) Tekin M, Topaloğlu N, Yıldırım Ş et al. Frequency of rotavirus in children with acute gastroenteritis. Int J Clin Res 2014; 2: 18-20.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • [ Başa Dön ] [ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
    [ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]