Gereç ve Yöntem: Primer piterjiumu olan 27 hastanın 28 gözüne topikal jel anestezisi veya subkonjonktival anestezi altında piterjium eksizyonu ve alt temporalden alınan konjonktival otogreft transplantasyonu yapıldı. Hastalar postoperatif komplikasyon ve nüks açısından değerlendirildi.

Bulgular: 27 hastanın 12 tanesi kadın 15 tanesi erkekti. Hastaların yaş ortalaması 47.7±11.57 yıldı. Hastalar ortalama 16.4±6.82 ay takip edildiler. Nüks %7.1 oranında görüldü. İki olguda donör sahada dellen oluştu (%7.1). Üç olguda donör sahada fibröz doku oluştu (%10.7). İki olguda %7.1 sembleferon gelişti.

Sonuç: Bu yöntemle yapılan piterjium operasyonlarında komplikasyon oranı yönteme göre yerine klasik otogreft yöntemine göre daha iyi değil, ancak ilerde glokom operasyonu olma ihtimali bulunan hastalara uygulanabilir. ©2006, Fırat Üniversitesi, Tıp Fakültesi

Genellikle bu teknikte konjonktival otogreft üst konjontivadan alınmaktadır. Bu hastaların bir kısmında ilerleyen yaşla birlikte glokom gelişebileceğinden glokom operasyonu yapılması için sakınca oluşturabilir. Bazı araştırmacılar bu dezavantajı ortadan kaldırmak için alt temporalden greft alma yöntemini kullanmışlardır ^13,14. Fakat bu konudaki çalışmalar sınırlı sayıdadır. Bizde bu yöntemi kullanarak nüks ve kopmlikasyon oranını değerlendirdik.

Nüks oranını azaltmak için değişik yöntemler denenmektedir. Bunlar konjonktival otogreft, amniotik membran transplantasyonu ve adjuvant ajan (mitomisin C, 5- floraurasil, tiotepa ve beta radyasyon) uygulamasıdır ^16,17. Adjuvant ajanlara bağlı görmeyi tehdit edebilecek komplikasyonlar oluşabilir. Bu komplikasyonlar skleral nekrozis, enfeksiyöz skleritis, iritis, sekonder glokom, korneal ödem ve korneal perforasyondur ¹⁸. Bu komplikasyonlar erken dönemde veya geç dönemde ortaya çıkabilir. Bundan dolayı bu hastaları uzun sure takip etmek gerekmektedir.

Amniyotik membran transplantasyonuna bağlı HCV, HBV ve HİV kontaminasyonu olabilir ayrıca bu yöntem hem pahalı hem de her yerde uygulanamamaktadır. Ayrıca amniyotik membranı skleral yatağa sütüre etmek daha zor ve daha fazla zaman almaktadır.

Konjonktival otogreft yöntemi güvenli ve etkili bir yöntemdir. Üst kapak altından konjonktival otogreft alınması ilerde olası glokom operasyonu için dezavantaj oluşturabilir. İleri yaş grubunda glokom riski artmaktadır. Bu hastaların bir kısmına glokom ameliyatı gerekebilir. Üst konjonktivadan alınan konjonktival otogreftle yapılan piterjium ameliyatı sonrası nüks oranı %5.3 olarak bildirilmiştir ^19,20. Bizim çalışmamızda da nüks oranını %7.1 olarak bulduk. İki yöntem nüks açısından karşılaştırıldığında arada fazla fark olmadığı görülmektedir.

Bizim hastalarımızdan iki tanesinde sembleferon gelişti. Sembleferon gelişimini kapak serbest kenarının greft alınan bölgeye temas etmesine veya greft alınan bölgede oluşan aşırı fibröz dokuya bağlı olabileceğini düşündük. Bu iki hasta yan bakışlarda oluşan diplopiden rahatsızdılar. Bunlara sembleferon ayrılması ve mitomisin C uygulandı, bu hastaların 1 yıllık takiplerinde sembleferon nüks etmedi. Mitomisin C sembleferon gelişen kapak bölgesine uygulandı. Takiplerimiz sırasında mitomisin C uyguladığımız hastalar da herhangi bir komplikasyonla karşılaşmadık. Dellen gelişen iki olgu suni gözyaşı verilerek tedavi edildi. Donör sahada aşırı fibröz doku gelişen hastalarda uzun süre devam eden sulanma, batma ve kızarıklık oluştu. Bu hastalar 3 ay süreyle düşük potentli steroid damla kullandı. Üç ay sonra sulanma ve kızarıklık geçti, fakat hastaların hala batması devam etmekteydi. Batma içinde suni gözyaşı reçete edildi.

Bu yöntem üst kapak altından alınan konjonktival otogreft yöntemi ile kıyaslandığında nüks oranı birbirine yakın olmasına rağmen postoperatif komplikasyon oranı yüksektir. Bu komplikasyonlardan dolayı hastaları uzun süre takip ve tedavi etmek gerekmektedir. Alt temporal bölgeden alınan konjonktival greft yöntemi ile yapılan piterjium ameliyatının üst kapak altından alınan konjonktival greft yöntemine bir üstünlüğü yoktur. Litaretür tarandığında üst temporalden alınan konjonktival otogreftli hastalarda sembleferon ve donör bölgede aşırı fibröz doku gelişimi bildirilmemiştir.

Hem üst hemde alt temporelden alınan konjonktiva otogrefti ile yapılan piterjium ameliyatı uzun zaman almaktadır. Bu yöntemi temporal yerleşimli piterjium hastalarına uygulanamaz. Bu yöntemi glokomu ve piterjiumu olan hastalarda uygulayabiliriz. Glokom riski olmayan primer piterjiumlu hastalarda bu yöntemi uygulamanın bir avantajı görülmemektedir. Kesin karara varmak için daha fazla sayıda hastaya ve uzun süreli takip be gerekmek duyulmaktadır.

1) Touhami A, Di Pascuale MA, Kawatika T, Del Valle M, Rosa RH Jr, Dubovy S,Tseng SC. Characterisation of myofibroblasts in fibrovascular tissues of primary and recurrent pterygia. Br J Ophthalmol 2005;89:269-74.

2) Jaros PA, Deluisa VP. Pinguecula and pterygia. Surv Ophthalmol 1988;33:41–9.

3) Cardillo JA, Alves MR, Ambrosio LE, Poterio MB, Jose NK. Single intraoperative application versus postoperativ mitomycin C eye drops in pterygium surgery. Ophthalmology 1995;102:1949 –1952.

4) Lam DS, Wong AK, Fan DS ve ark. Intraoperative mitomycin C to prevent recurrence of pterygium after excision: a 30-month follow-up study. Ophthalmology 1998;105:901–904.

5) Lewallen S. A randomized trial of conjunctival autografting for pterygium in the tropics. Ophthalmology 1989;96:1612–1624.

6) Prabhasawat P, Barton K, Burkett G, Tseng SC. Comparison of conjunctival autografts, amniotic membrane grafts, and primary closure for pterygium excision. Ophthalmology 1997;104:974 – 985.

7) Solomon A, Pires RT, Tseng SC. Amniotic membrane transplantation after extensive removal of primary and recurrent pterygia. Ophthalmology 2001;108:449–460.

8) Ma DH, See LC, Liau SB, Tsai RJ. Amniotic membrane graft for primary pterygium: comparison with conjunctival autograft and topical mitomycin C treatment. Br J Ophthalmol 2000;84:973– 978.

9) Jap A, Chan C, Lim L, Tan DT. Conjunctival autorotation autograft for pterygium. An alternative to conjunctival autografting. Ophthalmology 1999;106:67–71.

10) Bekibele CO, Baiyeroju AM, Ajayi BG. 5-fluorouracil vs. betairradiation in the prevention of pterygium recurrence. Int J Clin Pract 2004;58:920-3.

11) Rubinfeld RS, Pfister RR, Stein RM ve ark. Serious complications of topical mitomycin-C after pterygium surgery. Ophthalmology 1992;99:1647–1654.

12) MacKenzie FD, Hirst LW, Kynaston B, Bain C. Recurrence rate and complications after beta irradiation for pterygia. Ophthalmology 1991;98:1776 –1780.

13) Kim S, Yang Y, Kim J. Primary pterygium surgery using the inferior conjunctival transposition flap. Ophthalmic Surg Lasers 1998;29:608–11.

14) Syam PP, Eleftheriadis H, Liu CS. Inferior conjunctival autograft for primary pterygia. Ophthalmology 2003 ;110:806-10.

15) Jaros PA, Deluisa VP. Pinguecula and pterygia. Surv Ophthalmol 1988;33:41–9

16) Ma DHK, See LC, Liau SB, Tsai RJF. Amniotic membrane graft for primary pterygium: comparison with conjunctival autograft and topical mitomycin C drops. Br J Ophthalmol 2000;84:973–8.

17) Solomon A, Pires RTF, Tseng SCG. Amniotic membrane transplantation after extensive removal of primary and recurrent pterygia. Ophthalmology 2001;108:449–60.

18) Rubinfeld RS, Pfister RR, Stein RM ve ark. Serious complications of topical mitomycin-C after pterygium surgery. Ophthalmology 1992;99:1647–54.

19) Figueiredo RS, Cohen EJ, Gomes JAP ve ark. Conjunctival autograft for pterygium surgery: How well does it prevent recurrence. Ophthalmic Surg Lasers 1997;28:99–104.

20) Allan BDS, Short P, Crawford GJ ve ark. Pterygium excision with conjunctival autografting: an effective and safe technique. Br J Ophthalmol 1993;77:698–701.