Bu çalışmanın sonuçlarına göre kadınların %32.8’i RİA, %24.1’i kondom, %20.6’sı geri çekme, %11.8’i hap ve %10.7’si diğer yöntemler (takvim, deri altı implantları, vajinal duş, spermisid) olmak üzere toplamda %86.3’ü herhangi bir aile planlaması yöntemini kullanmaktadır. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) 2003 sonuçlarına göre Türkiye’de 15–49 yaş grubu kadınların %71’i aile planlaması yöntemlerinde herhangi birini kullanmaktadır
1.
Bizim çalışma sonucumuzda kadınların aile planlaması kullanma oranları TNSA sonuçlarına göre daha yüksektir. Bununla birlikte çalışmamızda yöntem kullananların yaklaşık 1/5’inin geri çekme yöntemi gibi etkisi sınırlı yöntemleri kullanması istenmedik bir sonuçtur. Konu ile ilgili yapılan çalışmaların sonuçları da çalışmamızla benzer doğrultudadır5-8. Hatta sağlık çalışanlarında yapılan iki farklı çalışma sonuçları da bu çalışmanın sonuçlarıyla benzer bulunmuştur9,10.
Bu çalışma bulgularına göre RİA kullanan kadınların % 60,6’sının, kondom kullanan kadınların %43.4’ünün ve hap kullanan kadınların % 36.6’sının güvenilir olduğu için bu yöntemleri kullandıkları belirlendi. Bununla birlikte eşi geri çekme yöntemini kullanan kadınların % 39.4’ü bu yöntemi eşinin tercihi olduğunu için kullandıklarını ifade ettiler. Yapılan bir çalışmada kadınların aile planlaması yöntemini tercih etme nedenleri arasında ilk sırada güvenilir olması (%25.7) yer almıştır. Bunun yanı sıra yöntemin yan etkisinin az olması (%11.8), ucuz olması (%6.4), kolay ulaşılabilir olması (%5.7) ve eşinin istiyor olması (%5.3) tercih nedenleri arasındadır (2). Van’da yapılan çalışmada yöntem kullanmayan kadınların kentte %57.9’u ve köyde %55.2’si aile büyükleri izin vermediği için kullanmadıklarını ifade etmiştir. Yanı sıra aynı çalışmada kentte yaşayan kadınların %21.0’i köyde yaşayanların %30.0’u günah olduğu için aile planlaması yöntemi kullanmadıkları belirlenmiştir4.
Konuyla ilgili yapılan bir diğer çalışmada da bizim sonucumuzla benzer olarak % 22.8’i eşi istemediği için aile planlaması yöntemlerini kullanmak istemedikleri belirlenmiştir3. Nijerya’da yapılan bir çalışmada kadınların yaygın olarak kullandıkları yöntemi güvenilir (%28.7) olduğu için tercih ettiği belirlenmiştir. Suni yöntemlerden hoşlanmama, kullanımın kolay olması, eşin kararı, komplikasyonlardan korkma, vücutta yabancı bir cisimden hoşlanmama gibi nedenlerde kullanılan yöntemin tercih nedenleri arasında yer almıştır11. Bizim ve konuyla ilgili olarak yapılan yurt içi ve yurt dışı çalışmaların sonuçları aile planlaması yöntemi tercihinde eşin kararının etkisini ortaya koymakta ve bu doğrultuda sağlık çalışanlarının duyarlı olması gerekmektedir. Bu çalışmada bir diğer dikkate alınması gereken sonuç Türkiye’nin en batısında bir il merkezinde yaşayan ve herhangi bir aile planlaması yöntemi kullanmayan kadınların %18.2’nin herhangi bir aile planlaması yöntemi bilmediği için yöntem kullanmamaları dikkat çekici bir bulgu olarak düşünülmektedir. Bu sonuç verilen aile planlaması hizmetlerinin tekrar gözden geçirilmesinin gerekliliğini ortaya koymaktadır. Akın ve arkadaşları (2006) çalışmalarında erkeklerin aile planlaması hizmetlerine katılımının yeterli olmadığını saptamıştır12. Bir diğer çalışmada ise evli erkeklerin %21.5’inin herhangi bir aile planlama yöntemini bilmediği saptanmıştır13.
Kadınların kullandıkları aile planlaması yöntemini tercih etme nedenlerinin başında güvenilir olması gelmektedir. Ancak geri çekme yöntemini tercih etme nedeni olarak erkeğin isteğinin gösterilmesi ilgi çekicidir. Geri çekme yöntemi erkek merkezli bir yöntem olduğundan aile planlaması eğitimlerine erkeklerinde katılmalarının sağlanması gerekmektedir. Bu nedenle aile planlaması yöntem seçimine eşlerin birlikte karar vermesine yardımcı olacak bir yaklaşımla hizmetlerin gözden geçirilmesini düşünmekteyiz.
Sonuç olarak yarıya yakını lise ve üniversite mezunu olan çalışma grubundaki kadınların 1/5’i hala geri çekme yöntemini kullanmakta, 1/3’ i eşi izin vermediği için her hangi bir aile planlaması yöntemi kullanmamaktadır. Ria, hap ve eşi kondom kullanan kadınlar bu yöntemleri yaygın olarak güvenilir buldukları için, geri çekme yöntemini kullanan kadınlar ise bu yöntemi eşi istediği için kullandığı saptandı. Bu sonuçlar doğrultusunda aile planlaması yöntemlerinin bütün kadınlara anlatılması, erkeklerin dahil edileceği eğitim programlarının hazırlanması, özellikle geri çekme yöntemini kullanan eşlere eğitim verilmesi önerilebilir.
)
)
)
)